kaszub travel oferta

8 miejsc na Kaszubach na weekendową wycieczkę

Fot. Adobe Stock

700 jezior, dwa parki narodowe, cztery krajobrazowe. Poznaj najlepsze miejsca na Kaszubach na rodzinny weekend.

Wystarczy mi kilkudniowy wypad na Kaszuby i czuję się jak po podróży dookoła świata. Ten niewielki obszar Pomorza Gdańskiego aż kipi atrakcjami. To idealne miejsce na miły rodzinny wypad. Na Kaszubach doliczono się aż 700 jezior, Wieżyca jest najwyższym wzniesieniem na Niżu Środkowoeuropejskim od Europy Zachodniej aż po Ural, uroki przyrody chroni się w dwóch parkach narodowych, czterech parkach krajobrazowych i ponad 50 rezerwatach. Poznajcie moje ulubione miejsca.

Droga Kaszubska Region w pigułce

Najpiękniejsza trasa Kaszub to bez wątpienia Droga Kaszubska. Za każdym wzniesieniem i zakrętem roztacza się kolejny niesamowity widok na jeziora, łąki i lasy. Droga zaczyna się panoramą na Jezioro Białe i rozłożoną na jego brzegu wieś Chmielno, które otacza pięć jezior połączonych przesmykami. To właśnie w Chmielnie rozpoczyna się ulubiony przez kajakarzy najpiękniejszy szlak wodny nazywany Kółkiem Raduńskim – trzeba mieć siłę i chęci by przepłynąć kajakiem przez łącznie 14 jezior. Ale przedtem obowiązkowy punkt programu to świeżo usmażona sielawa, najlepsza w barze Szwagier.

Kolejne zachwycające miejsca to malowniczy stary młyn w Chmielonku, sielskie Zawory i jezioro Brodno Małe, punkt widokowy na Złotej Górze, letniskowa Brodnica Dolna. A potem Jezioro Ostrzyckie z wyjątkowo czystą wodą o granatowej barwie. Zalesione brzegi jeziora i szczyt Wieżycy (Kaszubski Olimp) z ponad 150-letnimi bukami i widoki z 35-metrowej wieży dopełniają pocztówkowy pejzaż Szwajcarii Kaszubskiej. We wsi Ostrzyce pieką w specjalnym piecu najlepszy chleb na Kaszubach. Niewielkie zabudowania poniżej drogi, nad samym brzegiem jeziora, tworzą kameralne i przytulne miejsce na piknik przy grillu czy chlebie ze smalcem.

Na placu obok plaży nad Jeziorem Ostrzyckim powstała Aleja Legend Kaszubskich. 20 ilustracji do podań i legend wyrzeźbił wejherowski artysta Andrzej Arendt. Przeniesiono je w kamień i tak powstała ta inspirująca promenada. W chodniku wzdłuż widokowej rampy znajdują się kamienne płyty z obrazkami nawiązujące do legend. Są tam opowieści o dziewczętach, które były mewami, opowiastka o tym, jak pan Jezus po wodzie chodził, jak Maciek został rybakiem, o dziurawej łodzi i mówiącym morzu, o pannie wodnej, o Klabaterniku (opiekuńczy duszek statku), bajka o ościach, o bałtyckich syrenach, co ksiądz proboszcz złowił na wędkę, o zaklętym podwodnym grodzie, o królu ryb, o krzywym rybim pysku i opowiadanie starego raka.

Bytów, Krokowa i Rzucewo Zostań panem na zamku

Co powiecie na nocleg w zamku lub pałacu? Bytów oferuje solidne baszty i ceglane mury typowe dla warowni krzyżackich. Krokowa to solidny pałac pomorskiego rodu von Krockow. W 1930 r. kręcono w tym pałacu zdjęcia do ostatniego polskiego filmu niemego Wiatr od morza opartego na powieści Stefana Żeromskiego. Jak każdy zamek, tak i ten w Krokowej ma swoją białą damę. Jest nią Luiza von Krockow, piękna i utalentowana hrabina, która przyczyniła się do rozkwitu zamku w XVIII w. Nastrojowy wieczór i noc możecie spędzić w Rzucewie, w szykownych wnętrzach neogotyckiego pałacu na klifie nad samym morzem. Można tu degustować wino w zamkowej winiarni, pojeździć konno albo po prostu napić się kawy na nasłonecznionym patiu czy wybrać się na romantyczny spacer do parku z wiekowymi lipami sadzonymi jeszcze przez króla Jana III Sobieskiego. W okolicy wsi znajdują się też ciekawe głazy narzutowe – pomniki przyrody nazwane Dwunastoma Apostołami.

Fokarium na Helu Dla miłośników zwierząt

Na Cyplu Rzucewskim nad Zatoką Pucką jest Osada Łowców Fok z epoki kamienia (V–II tys. p.n.e.), która dawała schronienie osiedlającym się tutaj plemionom łowców fok. Dziś to park kulturowy dla miłośników historii. Żeby zobaczyć żywe foki szare, wybierzcie się do Fokarium na Helu. Należy ono do Stacji Morskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Głównym celem jest umożliwienie rozrodu bałtyckim fokom, którym grozi wyginięcie. Warto podglądać ich życie w trakcie zabaw albo podczas karmienia

Chmielno Miasteczko kochanków

Kościółek w Chmielnie jest jedną z najstarszych parafii na Pomorzu. Fundatorką pierwszego kościoła była Damroka, córka Świętopełka, która podobno mieszkała w zamku koło Chmielna. Sama nazwa „Chmielno” wzięła się od chmielu, który miał wyrosnąć na grobach dwojga nieszczęśliwych kochanków, którym nie pozwolono się pobrać. Pochowano ich po obu stronach kościoła. Pnącza chmielu wyrosły tak wysoko, że połączyły się ze sobą nad dachem świątyni. Obecny kościół św. św. Apostołów Piotra i Pawła zbudowano w 1845 r., w miejscu drewnianej świątyni księżniczki Damroki.

Szymbark Do góry nogami

Pomysłowy właściciel tartaku stworzył miejsce pełne niezwykłości. Obok domu stojącego do góry nogami w Szymbarku zobaczycie najdłuższą deskę na świecie: mierzy 46 m i 53 cm. Rodzaj drewna to daglezja, która trafiła na Kaszuby w XVIII w. – jest to drzewo amerykańskie wywodzące się z tej samej rodziny co modrzew. Szymbarska daglezja rosła przez 120 lat i miała 51 m wysokości. Ale najciekawszy jest wspominany dom. Stoi wbity kalenicą dachu w ziemię. W środku nic się nie zmienia – fotele, telewizor i łóżka wiszą pod sufitem. Błędnik szaleje. Koniecznie trzeba jeszcze zobaczyć Stolëmów Klawer – największy koncertowy fortepian świata. Nazwa nawiązuje do mitycznych protoplastów Kaszubów – stolemów, a „klawer” to po prostu kaszubski fortepian. A na zakończenie zajrzyjcie do Kaszebskiej Koruny, gdzie warzy się kilka gatunków piw według kaszubskich receptur.

Diabelskie głazy Osobliwa atrakcja

Mówi się, że kaszubska ziemia rodzi kamienie – trudno jest żyć z uprawy roli. Ale Kaszubi dają sobie z tym świetnie radę i kamienie zamienili w atrakcję turystyczną. Mówi się o nich Diabelskie Głazy. Największy z nich, o wysokości 5 m leży na brzegu Jeziora Kamiennego w Lasach Mirachowskich. Występują w postaci tajemniczych kręgów ustawionych w Odrach i Węsiorach przez pradawnych mieszkańców tych ziem. W Węsiorach, w otaczającym miejscowość lesie, odnajdziecie cmentarzysko Gotów z I–III w. n.e. Archeolodzy odkryli tu groby, półtorametrowe kręgi kamienne i kurhany.

Wdzydze Odpocznij nad kaszubskim morzem

Wielkie Jezioro Wdzydze nazywane jest kaszubskim morzem. W przystaniach łatwo o wypożyczenie łódki lub jachtu. Wystarczy odbić od brzegu i cieszyć się romantycznym rejsem na spokojnej wodzie. Rozległe i odludne lasy są suche, przyjemne do spacerów, a pod stopami czuję aksamitny mech. Latem ściółka jest pełna jagód. 

W centrum całej okolicy leży wieś Wdzydze Kiszewskie położona na Krzyżu, czyli przecięciu czterech ramion jeziora. W 1906 r. Teodora i Izydor Gulgowscy założyli w starej chacie małe muzeum, które rozrosło się w imponujący skansen. Zgromadzone w nim chaty, zagrody, kościółek, tartak, kuźnia, wiatraki stoją nad samym brzegiem jeziora. Dzisiaj wdzydzkie chaty sprzed 200 lat wyglądają tak, jakby na chwilę opuścili je domownicy. Pelargonie w koszach z jałowca, zapach boczku i kiełbasy ze spiżarni, wykrochmalona pościel w łóżku, na białym obrusie chleb. A wysoko pod sufitem ze ścian karcą wzrokiem święci odpustowi. Mnie najbardziej zachwyciły malowane meble: skrzynie, kredens zwany szeblągiem lub tobrytem, szafy i kołyski. I szlabanki – rozsuwane ławy, które służyły do spania dla młodzieży. Takie łóżko rosło wraz z dzieckiem, gdyż rozsuwano je wraz ze wzrostem.

Wdzydze są również rajem dla płetwonurków i wędkarzy, których przyciąga tutaj zwłaszcza wdzydzka troć. To łososiowata ryba, która osiąga nawet metr długości i 10 kg wagi. Jej występowanie tutejszym akwenie jest przedmiotem sporów wśród ichtiologów, gdyż jezioro to nie ma stałego połączenia z Morzem Bałtyckim.

Galeria (1 zdjęć)

ZOBACZ TAKŻE

Co robić w weekend? Poznaj nasze sprawdzone pomysły

Zaplanuj każdy weekend do końca roku! W sierpniowym Travelerze znajdziesz 22 pomysły na podróż

Majówka 2024 we Wrocławiu. Co robić w długi weekend majowy?

KUP MAGAZYN

Redakcja poleca

To również cię zainteresuje

ZAPISZ SIĘ NA NEWSLETTER

Otrzymuj regularnie i za darmo kolejne porcje wiedzy. W pierwszym odcinku cyklu „Świat do kawy” otrzymasz bezpłatny ebook: Rowerem po Polsce

JESTEŚMY W SOCIAL MEDIACH

Najpopularniejsze.

Ciekawostki o Mazurach. Te fakty zaskoczą nie tylko turystów, ale i mieszkańców

Perła w koronie polskich kolei. Trasa łącząca Wałbrzych z Kłodzkiem zachwyca na każdym kroku

Ten aquapark oferuje „lato przez cały rok”. Polacy upatrzyli go sobie już dawno

Zamek Grodno liczy sobie już ponad 700 lat. Wiąże się z nim mroczna historia

Groby królów Polski. Gdzie spoczywają polscy władcy?

Nasze inicjatywy.

WIELKI KONKURS FOTOGRAFICZNY

Plebiscyt Cuda Polski

POLSKA JEST NAJPIĘKNIEJSZA

Znajdziesz nas na.

TRAVELER EXTRA

Traveler Extra to kwartalnik przygotowany przez redakcję Travelera. Każde wydanie poświęcone jest innemu zakątkowi globu, a w środku znajdziesz najciekawsze informacje o danej części świata.

NATGEO WYD. SPECJALNE

National Geographic Extra to specjalne wydanie magazynu National Geographic poświęcone wybranym, fascynującym tematom z obszaru nauki i przyrody.

• Atrakcje Kaszub
• Słowiński Park Narodowy
• Szwajcaria Kaszubska
• Wdzydzki Park Krajobrazowy
• Kościerzyna
• Lazurowe Wybrzeże
• zobacz wszystkie
• Weekend w Polsce
• Puszcza Białowieska
• Kazimierz Dolny
• Kotlina Kłodzka
• Ziemia Łowicka

Kaszuby: atrakcje, zabytki, kuchnia. Rozbudowany przewodnik po regionie.

Kaszuby (Kaszëbë) to region zajmujący zachodnią część województwa pomorskiego, ciągnący się od Bałtyku aż po Bory Tucholskie , należący do najbardziej zróżnicowanych obszarów naszego kraju.

Kaszuby to nie tylko malownicza przyroda, ale też wioski i miasteczka z tradycyjną zabudową, skanseny, pozostałości po Krzyżakach i średniowieczne obwarowania, muzea ludowe i etnograficzne, a nawet kamienne kręgi i kurhany usypane przez Gotów zamieszkujących te ziemie w pierwszych stuleciach po Chrystusie.

W naszym przewodniku opisaliśmy największe atrakcje Kaszub, a także te mniej znane. Niemałą część naszego życia spędziliśmy na Pomorzu, więc mieliśmy okazję zwiedzić sporo miejsc. W dalszej części artykułu przedstawiliśmy nasze ulubione przysmaki kuchni kaszubskiej oraz wspomnieliśmy pokrótce o historii i tradycji regionu.

Jak zwiedzać Kaszuby?

Co warto zobaczyć na kaszubach największe atrakcje oraz zabytki, hel i półwysep helski - fokarium, piaszczyste plaże, malownicze lasy, szlak fortyfikacji militarnych na półwyspie helskim, słowiński park narodowy: wydmy, skansen kluki, jeziora łebsko i trasy spacerowe, wdzydzki park krajobrazowy: malownicze jeziora, pierwszy skansen na ziemiach polskich, kościerzyna: brama do wdzydzkiego parku krajobrazowego, kompleks klasztorny w kartuzach oraz muzeum kaszubskie, szwajcaria kaszubska: jeziora, wzgórza i lasy, kamienne kręgi w węsiorach: tajemnicze cmentarzysko gotów, lębork: średniowieczne obwarowania i secesyjne kamienice, władysławowo - rozewie (latarnia morska) - jastrzębia góra, jezioro żarnowieckie: kaszubskie oko oraz skansen zagrody wiejskiej, słupsk: zabytki, murale oraz największa w polsce kolekcja dzieł plastycznych witkacego, bytów: zamek krzyżacki oraz inne zabytki, kaszuby - atrakcje dla dzieci, aquapark w redzie, lemur park w rumi, atrakcje na kaszubach poza utartym szlakiem, mechelinki oraz rewa: tradycyjne kaszubskie wioski rybackie, skansen w swołowie, od rezerwatu beka do pucka - pomysł na krótką wycieczkę rowerową, kuchnia kaszubska: smacznie, lokalnie, obficie, przystawki: śledź na zimno oraz zylc, zupy: obfite i sycące, dania główne, kultura, zwyczaje i język kaszubski, co kaszubskie, to polskie - o historii i odrębności regionu słów kilka.

Kaszuby są tak rozległe, że trudno jest zwiedzić je w ciągu jednego weekendu. Aby poznać ten region bardziej dogłębnie, warto poświęcić na to co najmniej tydzień. Najlepiej też zdecydować się na "objazdówkę", ponieważ z uwagi na odległości, dojazdy z jednej bazy mogą być męczące.

Północna część Kaszub to przede wszystkim malownicze klifowe wybrzeże, które niektórym czytelnikom może kojarzyć się z nieco przaśnymi kurortami wakacyjnymi. Wystarczy jednak oddalić się od plaż leżących bezpośrednio przy miejscowościach turystycznych, żeby odnaleźć dzikie lub mniej oblegane tereny.

Kaszuby środkowe i południowe należą z kolei do najmniej wyeksplorowanych turystycznie regionów Polski . Mało kto (oprócz mieszkańców województwa pomorskiego i najbliższych okolic) zdaje sobie sprawę z uroków tych obszarów. Większą część tutejszego krajobrazu wypełniają malownicze jeziora, lasy oraz parki krajobrazowe, które uzupełnione są przez urokliwe drewniane zabudowania, zamki krzyżackie, muzea lokalnej kultury, a nawet tajemnicze kamienne kręgi i kurhany.

W granicach Kaszub leżą też Gdańsk, Gdynia oraz Sopot, ale w naszym przewodniku celowo je ominęliśmy.

ZDJĘCIA: 1. Wieża widokowa - Kaszubskie Oko (Gniewino); 2. Nowa latarnia morska - Rozewie; 3. Lisi Jar (Jastrzębia Góra).

Wąski i długi na 35 kilometrów Półwysep Helski (inaczej Mierzeja Helska) jest jednym z najbardziej nietypowych wytworów natury nad polskim morzem. Jego północną stronę zajmuje szeroka i piaszczysta plaża, podczas gdy centralna część półwyspu oraz południowe wybrzeże są niemal w całości zalesione.

Przez półwysep przechodzi linia kolejowa. Przy stacjach kolejki rozwinęło się kilka popularnych kurortów wakacyjnych, m.in.: Chałupy, Jastarnia czy Jurata.

Co nie powinno dziwić - w sezonie wakacyjnym plaże przy stacjach kolejowych oraz miasteczkach turystycznych są zatłoczone, a same centra tychże przepełnione są ulicznymi kramami oraz zapachem frytek i kebabów.

Jeśli jednak udamy się dalej, to nie powinniśmy mieć problemu z odnalezieniem większego fragmentu plaży tylko dla siebie. Czytelnikom w dobrej formie fizycznej możemy polecić spacer wzdłuż wybrzeża (np. z Jastarni na Hel) . Uważajmy tylko na słońce, które podczas tak długiej trasy może dać nam się we znaki.

Położony na samym końcu półwyspu Hel oferuje turystom najwięcej atrakcji innych niż plażowanie. Najbardziej znane jest słynne fokarium, w którym możemy zobaczyć podopiecznych Stacji Morskiej Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego . Największe zainteresowane wzbudzają pokazy karmienia fok, odbywające się dwa razy dziennie.

Inną atrakcją Helu jest Muzeum Rybołówstwa , które mieści się w XV-wiecznym kościele św. Piotra i Pawła. Nawet jeśli nie planujemy zaglądać do środka, to warto rzucić okiem na bryłę budowli oraz drewnianą dzwonnicę. W środku zobaczymy modele statków oraz różnorodne eksponaty związane z morzem.

Na zalesionym terenie półwyspu zachowały się też pozostałości po umocnieniach z pierwszej połowy XX wieku . Spacerując lasem możemy natrafić na wieżyczki strażnicze, bunkry czy baterie artyleryjskie.

Najważniejsze obiekty przekształcono w muzea. Pozostałe budowle nie są w najlepszym stanie, ale osoby zainteresowane wojskowością powinny ruszyć około 10-kilometrowym szlakiem prowadzącym pomiędzy najlepiej zachowanymi (i dostępnymi dla turystów) obiektami.

Nie bez przyczyny Słowiński Park Narodowy jest jedną z najpopularniejszych atrakcji Kaszub oraz całego polskiego wybrzeża . Niemal każdy chciałby zobaczyć malownicze ruchome wydmy, przypominające swoim wyglądem bezkresną białą pustynię (Wydma Łącka w różnych materiałach promocyjnych nazywana jest czasami polską Saharą ).

Zanim wybierzemy się do SPN warto wcześniej przygotować sobie plan i zapoznać się z topografią rezerwatu. Na miejscu czekać na Was będzie kilka atrakcji. Najważniejsze z nich to:

• Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach - niezwykle malowniczy skansen, w którym dowiemy się jak żyli i pracowali Słowińcy - luterańscy sąsiedzi Kaszubów. Skansen rozciąga się po obu stronach głównej ulicy wsi Kluki i jego znakiem rozpoznawalnym są kryte trzciną domy w kratę.
• Wydma Łącka , która swoim wyglądem przypomina pustynię z białego piasku,
• Wydma Czołpińska - mniej popularna z wydm, która całkowicie różni się od poprzedniej rzeźbą oraz ukształtowaniem terenu,
• latarnia morska w Czołpinie ,
• wysokie na blisko 115 m n.p.m. wzgórze Rowokół , gdzie znajdziemy wieżę widokową, a które dawniej wykorzystywano jako naturalną latarnię morską (na szczycie pagórka palono ogień).

Atrakcji jest tyle, że spokojnie można tu spędzić większość dnia! Więcej informacji o zwiedzaniu Słowińskiego Parku Narodowego znajdziecie w naszym artykule: Słowiński Park Narodowy: wydmy, skansen wsi słowińskiej oraz inne atrakcje .

Wdzydzki Park Krajobrazowy jest jednym z największych sekretów Kaszub. Jego serce stanowi Krzyż Jezior Wdzydzkich , jak nazywa się cztery połączone ze sobą jeziora: Radolne, Gołuń, Jelenie oraz Wdzydze. Te ostatnie nazywane jest czasem Kaszubskim Morzem .

ZDJĘCIA: Widok z wieży widokowej we Wdzydzach (Wdzydzki Park Krajobrazowy)

WPK wypełniony jest dzikimi terenami, poprzecinanymi przez ponad 200 kilometrów szlaków pieszych oraz rowerowych. Na terenie rezerwatu znalazło się też kilka tradycyjnych wiosek - w tym niezwykle urokliwa wieś Juszki , z zachowanymi tradycyjnymi drewnianymi domostwami krytymi trzciną.

Na terenie wsi Wdzydze znajduje się najstarszy utworzony na terenach polskich skansen. Kaszubski Park Etnograficzny jest dziełem życia małżeństwa Gulgowskich - skromnego nauczyciela Izydora oraz jego małżonki Teodory . Na terenie skansenu zebrano kilkadziesiąt przykładów lokalnej zabudowy: drewniane chaty i zagrody (w tym domy z podcieniami), kościoły czy dwa wiatraki. Podczas wizyty w muzeum możemy skosztować też ruchanek, czyli popularnych na Kaszubach racuchów.

Więcej informacji o rezerwacje znajdziecie w naszym artykule Wdzydzki Park Krajobrazowy: atrakcje, restauracje, noclegi

ZDJĘCIA: Skansen we Wdzydzach.

Bramą do Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego jest Kościerzyna, średniej wielkości miasto, mogące pochwalić się kilkoma atrakcjami: Muzeum Ziemi Kościerskiej, Muzeum Akordeonu, Muzeum Kolejnictwa czy wystawą starych amerykańskich samochodów (American Old Cars).

W mieście zachował się też średniowieczny układ rynku wraz z odchodzącymi od niego uliczkami, ale najstarsze budynki na terenie starego miasta datowane są na XIX wiek . Jest to idealne miejsce na krótki, 2-3 godzinny pobyt.

Więcej: Kościerzyna: atrakcje, muzea, gra miejska. Co warto zwiedzić?

Położone pomiędzy jeziorami oraz lasami Kartuzy swoją nazwę zawdzięczają zakonowi Kartuzów, którzy pod koniec XIV wieku założyli tu swoją kartuzję.

Z historycznego kompleksu klasztornego przetrwało kilka zabudowań. Najważniejszym zabytkiem jest wzniesiona w latach 1385-1405 kolegiata pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny . Świątynia wyróżnia się nietypowym i unikalnym dachem w kształcie... wieka od trumny . Wnętrze kościoła ozdabiają bogato rzeźbione barokowe stalle oraz gotycki ołtarz w jednej z kaplic.

Tuż obok kościoła stoi dawny refektarz (jadalnia), w którym obecnie działa kawiarnia. Inną z pozostałości zespołu poklasztornego jest erem, jak nazywano miejsca zamieszkania zakonników.

W Kartuzach działa też Muzeum Kaszubskie , prezentujące zbiory etnograficzne oraz kolekcję sztuki ludowej.

ZDJĘCIA: Wnętrze kolegiaty w Kartuzach.

Szwajcaria Kaszubska to potoczne określenie centralnej części Pojezierza Kaszubskiego , charakteryzującego się licznymi zalesionymi pagórkami, malowniczymi jeziorami oraz tradycyjnymi wsiami.

Sercem regionu jest Kaszubski Park Krajobrazowy , a jedynym miastem w jego granicach są wspomniane wcześniej Kartuzy. Krajobraz Szwajcarii Kaszubskiej wypełniają liczne pagórki, z których rozpościera się widok na bliższą i dalszą okolicę.

ZDJĘCIA: Widoki z wieży widokowej Wieżyca.

Niektóre z atrakcji i zabytków Szwajcarii Kaszubskiej:

• Wieża widokowa na wysokiej na blisko 330 m górze Wieżyca (najwyższym wzniesieniu na obszarze Niziny Środkowoeuropejskiej),
• Wiatrak na górze Sobótka w Ręboszewie ,
• Droga Kaszubska - malownicza droga prowadząca wzdłuż jezior Szwajcarii Kaszubskiej,
• Muzeum Ceramiki Kaszubskiej oraz pracownia Neclów w Chmielnie,
• Sanktuarium w Sianowie.

Przez Szwajcarię Kaszubską przechodzi też duża część Szlaku Kaszubskiego (oznakowanego na czerwono szlaku pieszego). Szlak łączy ze sobą Kaszubski Park Krajobrazowy z opisanym przez nas w dalszej części artykułu Wdzydzkim Parkiem Krajobrazowym. Jego długość całkowita to 138 km .

Więcej informacji o Szwajcarii Kaszubskiej i Kartuzach znajdziecie w artykule Szwajcaria Kaszubska: atrakcje, zabytki, ciekawe miejsca .

Zapewne każdy słyszał o kamiennych kręgach Stonehenge w Anglii, ale nie każdy wie, że na Pomorzu zobaczymy wcale nie mniej tajemnicze struktury. Kamienne kręgi oraz liczne kurhany są częścią odkrytych cmentarzysk Gotów , którzy w pierwszych wiekach naszej ery przemierzyli Bałtyk i zakładali swoje osady na ziemi pomorskiej.

Niewiele dziś o nich wiadomo. Źródła pisane są nieliczne, a cała nasza wiedza opiera się na badaniach archeologów. Na terenie Pojezierza Kaszubskiego przetrwało kilka gockich cmentarzysk, z których najbardziej znane znajduje się w lesie nieopodal wsi Węsiory . Na terenie stanowiska archeologicznego zobaczymy kilka kręgów: jeden usypany został w całości z kamieni, a pozostałe otoczone są sterczącymi z ziemi głazami. Pomiędzy kręgami usypano kilkadziesiąt kurhanów, czyli grobów w formie niewielkiej górki.

Wejście na teren stanowiska archeologicznego jest darmowe. Kawałek wcześniej znajduje się płatny parking, z którego po kilku minutach dojdziemy na miejsce.

Bardziej szczegółowe informacje (współrzędne parkingu czy wskazówki dojścia na miejsce) umieściliśmy w naszym artykule o Szwajcarii Kaszubskiej

Lębork jest jednym z tych miast, w którym zetkniemy się z bogatą historią regionu. Podczas spaceru po najstarszej części miasta zobaczymy m.in.:

• dobrze zachowane średniowieczne mury wraz ze słynną Basztą Bluszczową ,
• pozostałość po zamku krzyżackim (obecnie mieści się w nim sąd, ale sam budynek niestety nie przypomina już średniowiecznej warowni),
• historyczny spichlerz,
• ulicę Staromiejską z secesyjnymi i eklektycznymi kamieniczkami,
• neogotycki ratusz, do którego przylega dawny skarbiec,
• kościół św. Jakuba z XIV wieku , we wnętrzu którego znajduje się tabernakulum z figurami wykonanymi z kości słoniowej.

Historyczne centrum Lęborka obejdziemy w około godzinę. Trasa zwiedzania prowadzi wzdłuż przebiegu dawnych murów miejskich. Jeśli mamy więcej czasu, to możemy zajrzeć też do jednego z dwóch muzeów powstałych w odrestaurowanych wieżach (wejście darmowe) oraz do Muzeum Miejskiego mieszczącego się w historycznej kamienicy mieszczańskiej.

Czytelnikom preferujących długie spacery możemy polecić wędrówkę plażą z Władysławowa do Jastrzębiej Góry , z przerwą na wizytę w rezerwacie przyrody Przylądek Rozewski oraz na zobaczenie dwóch latarni morskich.

Trasa nie należy do trudnych, ale w słoneczny dzień warto mieć ze sobą nakrycie głowy oraz krem przeciwsłoneczny.

Jeśli rozpoczynamy od stacji kolejowej we Władysławowie, warto tak zaplanować nasz spacer w stronę plaży, aby minąć dom wakacyjny należący w przeszłości do gen. Józefa Hallera (tzw. Hallerówka, obecnie w środku mieści się muzeum) oraz przespacerować po Alei Gwiazd Sportu .

ZDJĘCIA: 1. Dolina Chłapowska; 2. Hallerówka (Władysławowo).

Po dotarciu na plażę ruszamy w stronę przylądka Rozewie. Trasa jest przyjemna i prowadzi wzdłuż malowniczych, acz niewysokich klifów. Po drodze możemy skręcić na chwilę w Dolinę Chłapowską i zobaczyć niewielki wąwóz, ale większość czytelników nie będzie raczej nim zachwycona.

ZDJĘCIA: Rezerwat Rozewie - leśna ścieżka z plaży do latarnii.

Na niemal całej długości przylądka Rozewie stworzono betonowe umocnienie, po których idziemy aż do wejścia na teren rezerwatu. Po skręceniu w lewo, czekać na nas będzie lekkie podejście leśną ścieżką. Po dotarciu na górę znajdziemy się przed osadą latarników, gdzie zobaczymy dwie latarnie morskie.

ZDJĘCIA: 1. Pomnik upamiętniający powrót ze Szwecji Zygmunta III Wazy (Jastrzębia Góra); 2. Stara latarnia (Rozewie); 3. Nowa latarnia (Rozewie).

Stara latarnia (Latarnia Moska Rozewie I) powstała w 1822 roku i po wielu modernizacjach działa do dziś. Obok niej zobaczymy kilka odnowionych budynków, które dawniej były częścią osady latarników. Na latarnię możemy się wdrapać - z góry rozpościera się przyjemny widok na okolicę. W budynku latarni działa też niewielkie Muzeum Latarnictwa Morskiego .

Nowa latarnia (Latarnia Morska Rozewie II) powstałą w 1875 roku i była wykorzystywana przez 35 lat . W 1910 roku została jednak wyłączona z eksploatacji.

Po zwiedzeniu osady latarników najlepiej ruszyć dalej ulicą Leona Wzorka , a następnie ulicą Rozewską na zachód. Po przejściu około 800 metrów dojdziemy do wejścia do Lisiego Jaru . Jest to niezwykle malowniczy, porośnięty lasem bukowym i długi na około 350 metrów wąwóz, którym wrócimy z powrotem na plażę. W 1932 roku przy wejściu do wąwozu ustawiono obelisk z czarnym orłem na szczycie, nawiązujący do lokalnej legendy, według której właśnie w tym miejscu na ląd wyszedł Zygmunt III Waza , który rozbił się nieopodal brzegu podczas nieudanej wyprawy po koronę szwedzką.

Po powrocie na plażę ruszamy dalej w kierunku centrum Jastrzębiej Góry. Warto w tym miejscu wspomnieć, że kurort powstał na wysokim klifie. Jeśli chcielibyśmy przejść się z plaży do miasteczka, to będzie na nas czekać około 300 stopni do pokonania.

ZDJĘCIA: Władysławowo - Aleja Gwiazd i Sportu.

Na terenie Jastrzębiej Góry postawiono pomnik-obelisk nazwany Gwiazdą Północy . Symbolizuje on całkiem niedawne odkrycie, że to właśnie na terenie Jastrzębiej Górze znajduje się najbardziej na północ wysunięty punkt linii brzegowej polskiego wybrzeża .

Z Jastrzębiej Góry możemy wrócić do Władysławowa z powrotem plażą lub trasą leśną prowadzącą wzdłuż drogi wojewódzkiej numer 215. Jeśli pokonana dotychczas trasa wydaje nam się zbyt krótka, możemy pójść dalej w kierunku Karwi , i dopiero tam rozpocząć podróż powrotną.

Jezioro Żarnowieckie kojarzone jest przede wszystkim z elektrownią wodną oraz z niezrealizowanymi planami budowy pierwszej w Polsce elektrowni atomowej. Nie każdy zdaje sobie jednak sprawę, że obszar ten może pochwalić się także walorami turystycznymi - nieopodal znajdziemy dwie warte uwagi atrakcje.

Jedną z nich jest Kaszubskie Oko , czyli wysoka na 44 m wieża widokowa wraz z otaczającym ją kompleksem rekreacyjnym. Z tarasu widokowego (znajdującego się na wysokości 36 m ) rozpościera się widok na jezioro i okolicę.

Na szczyt wieży możemy wejść pieszo (do pokonania jest ponad 200 schodów ) lub wjechać windą (kupując droższy bilet). Otaczający wieżę kompleks nastawiony jest na rodziny z dziećmi - na młodszych odwiedzających czekają place zabaw oraz makiety stolemów (legendarnych olbrzymów) i dinozaurów.

Druga atrakcja związana jest historią regionu. W miasteczku Nadole utworzono skansen o nazwie Zagroda Gburska i Rybacka , w którym możemy obejrzeć XIX-wieczne gospodarstwo wraz z zabudowaniami. Do zobaczenia są m.in.: stara chata rybacka, stodoła, piec chlebowy, wędzarnia, kierat, łódki rybackie, stodoła czy obora.

Słupsk należy do najciekawszych turystycznie miast północnej Polski. Miasto może pochwalić się wieloma zabytkami oraz bogatą historią. Na turystów czekają m.in.:

• Zamek Książąt Pomorskich w którym mieści się współcześnie Muzeum Pomorza Środkowego, gotyckie bramy,
• młyn będący jednym z najstarszych obiektów przemysłowych na ziemiach polskich, neogotycki ratusz z tarasem widokowym,
• Baszta Czarownic , we wnętrzu której na śmierć czekały kobiety uznane za czarownicę,
• kościół mariacki z krzywą więżą.

Chlubą Słupska jest odrestaurowany Biały Spichlerz we wnętrzu którego utworzono galerię sztuki mogącą pochwalić się największą kolekcją prac plastycznych Stanisława Ignacego Witkiewicza .

Innym wyróżnikiem miasta są murale pokrywające liczne fasady oraz przejścia na całym obszarze centrum. Najmłodsi turyści (choć nie tylko) mogą ruszyć śladami Niedźwiadków Szczęścia , uroczych i pomalowanych tematyczne rzeźb ustawionych w różnych punktach Słupska.

Więcej: Słupsk: atrakcje, zabytki, ciekawe miejsca. Co warto zwiedzić i zobaczyć?

Największą atrakcją Bytowa jest odrestaurowany zamek krzyżacki, w murach którego mieszczą się obecnie: Muzeum Zachodniokaszubskie , biblioteka miejska, hotel oraz restauracja..

Zamek, którego bogata historia sięga przełomu XIV i XV wieku , pełnił na przestrzeni wieków różne funkcje. Był siedzibą książąt pomorskich, sądu, urzędu skarbowego, a nawet mieściło się w nim schronisko dla młodzieży. Z każdym stuleciem budowla niszczała. Na szczęście w XX wieku zamek odrestaurowano i przywrócono do dawnej świetności. Bez większej przesady można stwierdzić, że jest to jedna z najlepiej wyglądających dawnych krzyżackich twierdz na Pomorzu . Północną ścianę zamku zamykają dwie wieże: prostopadłościenna Prochowa oraz okrągła Młyńska .

Nawet jeśli nie planujemy zwiedzać muzeum, to warto przespacerować się po zamkowym dziedzińcu oraz przejść wokół murów. Przy wieży Młyńskiej przetrwała jedyna kompletnie zachowana wisząca toaleta z czasów krzyżackich .

Tuż obok wejścia do twierdzy wzniesiono ceglany gmach sądu, czym nawiązano do historii zamku.

ZDJĘCIA: 1. Ruiny kościoła św. Katarzyny (Bytów); 2. Zamek w Bytowie; 3. Część wewnętrznego dziedzińca Zamku w Bytowie.

W trakcie odwiedzin Bytowa warto zwrócić uwagę jeszcze przynajmniej na dwa zabytki. Kilka kroków od rynku znajdziemy ruiny kościoła św. Katarzyny , który spłonął w pożarze w 1945 roku . Po wzniesionej na początku XVIII wieku jednonawowej świątyni pozostały zaledwie fundamenty oraz wieża, we wnętrzu której działa niewielkie muzeum skupiające się na historii miasta.

Drugi z zabytków oddalony jest kawałek od centrum miasta. Jest to wzniesiony w 1884 roku ceglano-kamienny most kolejowy nad rzeką Borują, którego architektura wzorowana była na rzymskich akweduktach.

Przez długi czas wśród lokalnej ludności rozpowszechniona była legenda, że konstrukcja została przeklęta z powodu nieszczęśliwego wypadku (podobno włoski inżynier został żywcem zatopiony w betonowym fundamencie jednego z filarów) i nigdy nie przejechał tędy żaden pociąg. W rzeczywistości most ten był wykorzystywany przez około 30 lat.

Na płaskorzeźbach filarów mostu przetrwały historyczne herby (Bytowa , Pomorza, pruskich Kolei, Rzeszy Niemieckiej i Prus). Przed mostem zainstalowano tablice informacyjne.

Ponieważ spędzamy sporo czasu w okolicy, kilkakrotnie mieliśmy okazję odwiedzić aquapark w Redzie. Chociaż nie dorównuje on największym parkom wodnym w Europie, z łatwością można w nim spędzić kilka godzin, dobrze się bawiąc. Podczas naszej pierwszej wizyty wybraliśmy bilet trzygodzinny, ale przy pobycie z małym dzieckiem szybko okazało się, że to za krótko. Przy kolejnych wizytach decydowaliśmy się już na bilet całodniowy.

Na miejscu dostępnych jest kilka zjeżdżalni. Najbardziej znana z nich prowadzi do tunelu z rekinami, jednak nie zrobił on na nas takiego wrażenia, jak sugerowały reklamy. Mimo to, same zjeżdżalnie są całkiem atrakcyjne. Warto również wspomnieć o basenie z falami oraz specjalnie przygotowanej strefie dla najmłodszych. Wokół kompleksu płynie wodna ścieżka o długości 315 metrów.

Informacje praktyczne

W sezonie letnim, a już zwłaszcza w weekendy, majówkę czy dni wolne od pracy, Aquapark w Redzie jest prawie zawsze zatłoczony.

Napiszemy szczerze, że wybierając się do tego usytuowanego pomiędzy osiedlami parku nie wiedzieliśmy za bardzo czego się spodziewać. Okazało się jednak, że oferuje on naprawdę sporo atrakcji i nasza pociecha miała co robić przez dobrych kilka godzin. Zaczynając od możliwości karmienia zwierząt gospodarskich, przez prezentację lemurów i innych zwierząt, po wielkie modele dinozaurów oraz minigolfa.

Żadna z tych atrakcji, z perspektywy dorosłych, nie była wyjątkowa, ale ich liczba i różnorodność dały dziecku dużo frajdy. My jednak odwiedziliśmy Lemur Park we wrześniu, blisko zamknięcia sezonu, kiedy oprócz nas były tylko pojedyncze osoby. W sezonie letnim, w weekendy, może być tutaj naprawdę tłoczno.

Atrakcja czynna jest tylko w sezonie letnim.

Wejherowo przez ostatnie dekady nie miało co prawda najlepszej prasy, ale miasto to ma do zaoferowania kilka interesujących atrakcji. Może nie spędzicie tam połowy dnia, ale warto zajechać tam na na chwilę, na przykład na dwie, trzy godziny, aby zobaczyć:

• Plac Wejhera , czyli Rynek, z urokliwym klasycystycznym ratuszem, fontanną św. Franciszka ze zwierzętami oraz kościołem farnym. W rogu Rynku odnajdziecie pomnik Remusa, bohatera najważniejszej epopei kaszubskiej.
• Park Miejski im. Aleksandra Majkowskiego , z oczkiem wodnym i licznymi atrakcjami dla najmłodszych.
• Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej , mieszczące się w zabytkowym Pałacu Przebendowskich na terenie parku miejskiego. Placówka gromadzi pamiątki po twórcach kultury kaszubskiej, w tym Aleksandrze Majkowskim, autorze książek o "Życiu i przygodach Remusa".
• Kalwaria Wejherowska , z licznymi zabytkowymi kapliczkami, ufundowana przez Jakuba Wejhera - jeden z najcenniejszych kompleksów tego typu w Polsce.

Mechelinki oraz Rewa to dwie sąsiadujące ze sobą tradycyjne kaszubskie wioski rybackie , które w ostatnich dekadach rozwinęły się w popularne wśród mieszkańców Gdyni oraz okolic miasteczka wypoczynkowe. Nie jest to więc może najlepsze miejsce do odwiedzenia w trakcie ciepłych dni wolnych od pracy lub wakacji, ale w wiosenne lub jesienne dni powszednie będziemy tam mogli aktywnie i w spokoju wypocząć - chociażby w trakcie spaceru plażą pomiędzy oboma miasteczkami.

Mechelinki były jedną z największych plażowych przystani rybackich na Kaszubach, a ich historia sięga XIII stulecia . Współcześnie wciąż wyruszają stąd łodzie rybackie - złowione przez nich ryby można zakupić na sąsiadującym z przystanią targowisku. Tuż obok wzniesiono długie na niemal 180 m molo, a kawałek dalej przygotowano niewielki skansen poświęcony połowowi ryb. Jego ozdobą są tradycyjna szopa rybacka (dawniej istniało ich około 8) oraz łódź rybacka z lat 90. poprzedniego stulecia .

Odwiedzając Mechelinki, z oddali wypatrzymy ruiny stojącej na otwartym morzu torpedowni znajdującej się na wysokości gdyńskich Babich Dołów . Osoby lubiące długie spacery mogą ruszyć plażą w stronę Gdyni, po drodze mijając mecheliński klif.

ZDJĘCIA: Mechelinki - spacer w stronę Gdyni (Kaszuby)

Historia przystani rybackiej w sąsiedniej Rewie również należy do bogatych, choć najstarsze wzmianki o niej datowane są dopiero na końcówkę XVI stulecia . Do najpopularniejszych lokalnych restauracji należy, Checz Kole Szperka serwująca tradycyjne dania kuchni kaszubskiej (i nie tylko).

Cypel Rewski i Mechelińskie Łąki - dla miłośników natury

Najbardziej charakterystycznym elementem tutejszego krajobrazu jest Cypel Rewski (nazywany przez miejscowych Szpyrkiem ), czyli wbijający się w wody Zatoki Puckiej niczym klin wąski pas plaży .

Oba miasteczka oddziela od siebie ciągnący się wzdłuż plaży rezerwat przyrody "Mechelińskie Łąki" , będący miejscem lęgu oraz bytowania wielu gatunków ptaków wodnych i błotnych. Rezerwat wyróżnia się również bogatą florą, a najbardziej znanym jej przedstawicielem jest mikołajek nadmorski .

Muzeum Kultury Ludowej Pomorza w Swołowie niedaleko Słupska skupia się na przedstawieniu kultury materialnej pomorskich chłopów. W muzealnych zagrodach prezentowane są sprzęty gospodarstwa domowego oraz osprzęt wykorzystywany do tkactwem oraz browarnictwem.

Samo Swołowo należy do najciekawszych historycznie oraz architektonicznie wsi na Pomorzu . Osada zachowała swój oryginalny średniowieczny układ przestrzenny (o kształcie owalnicy) oraz wypełniona jest zabytkowymi domami szachulcowymi (jest ich około 70 ), dzięki którym otrzymała przydomek stolicy "Krainy w Kratę" .

Wzdłuż całego polskiego wybrzeża ciągnie się europejski szlak rowerowy EuroVelo 10 (jego szczegółową trasę znajdziecie tutaj ). Nie trzeba jednak od razu ruszać w tak długą podróż, żeby poznać uroki naszego wybrzeża.

Wybraliśmy dla Was jeden z fragmentów tego szlaku, który jest idealny na krótką wycieczkę i powinien być prosty do przemierzenia także dla mniej wprawionych rowerzystów oraz rodzin z małymi dziećmi (dotyczy części trasy od rezerwatu Beka do Rzucewa, z Rzucewa do Pucka jest już trudniej).

ZDJĘCIA: 1. Rzucewo - neogotycki zame (hotel Jan III Sobieski); 2. Osada Łowców Fok (Rzucewo).

Trasa zaczyna się w rezerwacie Beka i prowadzi przez: niewielką wieś Osłonino , niezwykle malowniczą lipową aleję, Rzucewo z neogotyckim zamkiem, Cypel Rzucewski , i kończy się w Pucku .

Więcej szczegółów znajdziecie w naszym artykule: Od rezerwatu Beka do Pucka - fragment szlaku rowerowego EuroVelo 10 .

Kaszuby mogą pochwalić się nie tylko czystym powietrzem, malowniczymi terenami, bogatą kulturą, ale również swojską kuchnią, opierającą się na przepisach przekazywanych z pokolenia na pokolenie.

Mieszkańcy tego regionu zawsze ciężko pracowali - czy to na roli, czy przy połowie ryb. Musieli więc jadać obficie, czasami tłusto, żeby mieć siły do wykonywania codziennych obowiązków.

Na tutejszych stołach królowały głównie proste i sycące potrawy. Do ich przygotowania wykorzystywano ryby (na północy słonowodne, a na południu, krainie jezior, słodkowodne), drób (w tym gęsinę), grzyby, owoce leśne oraz kaszę i ziemniaki. Czyli wszystko to, co można było samemu złowić lub wyhodować, ewentualnie zakupić od sąsiada.

Podróżując po Kaszubach natrafimy na lokalne restauracje i gospody, w których skosztujemy tutejszych przysmaków.

Lokalna kuchnia nie obfituje wprawdzie w przystawki, ale dwie z nich na pewno warte są wzmianki: śledź po kaszubsku oraz galaretka zwana zylcem.

Śledź nieodzownie kojarzy się z Pomorzem. Jest podawany na różne sposoby. Najbardziej popularne na Kaszubach są solone śledzie na słodko (np. z rodzynkami), ze smażoną cebulką i w sosie pomidorowym, czyli śledzie po kaszubsku .

Inną tradycyjną przystawką jest zylc , czyli galaretka z nóżek wieprzowych, w wersji ze zmielonymi chrząstkami i skórą.

Zupy podawane na Kaszubach należą do treściwych i mogą posłużyć nam nawet jako główna część posiłku. Przygotowuje się je z produktów łatwo dostępnych oraz lokalnych, choć czasami nietypowych. Jednym z przykładów takiego dania jest przyrządzona na gęsinie (lub innym mięsie) zupa z żółtej brukwi oraz ziemniaków.

Wartym spróbowania przysmakiem są zupy rybne, przygotowywane z tłustymi dodatkami takimi jak sery czy śmietana.

Jedną z naszych ulubionych kaszubskich zup jest popularna dziadówka , czyli zupa z… maślanki z ziemniakami i marchewką, która okraszona jest wędzonym boczkiem. Po zjedzeniu dużej porcji możemy nie mieć już siły na drugie danie .

Inną regionalną zupą jest czôrniną (inaczej czernina) , którą tradycyjnie przyrządzało się z krwi gęsi z dodatkiem grzybów. Czernina rozpoznawalność zawdzięcza poematowi Adama Mickiewicza Pan Tadeusz , gdzie autor przedstawił zwyczaj podawania czarnej polewki kawalerowi, jako forma odrzucenia oświadczyn. Czernina kaszubska znalazła się na liście polskich produktów tradycyjnych.

Biorąc pod uwagę geograficzne położenie Kaszub i warunki naturalne nie powinno dziwić, że na tutejszych stołach królują ryby (m.in. śledzie, dorsze, flądry, pstrągi czy węgorze). Podaje się je w przeróżnych formach: od smażonych i pieczonych, po serwowane na zimno. Jednym z lokalnych przysmaków są kotlety rybne (np. z dorsza), które przyrządza się z dodatkiem surowego boczku.

Popularne są też śledzie smażone i podawane z ziemniakami, ale nie każdemu ich smak przypadnie do gustu. Innym typowo kaszubskim daniem jest sałatka śledziowa, którą serwuje się na ziemniakach (pulkach) w mundurkach.

Prostym, lecz smacznym i sycącym daniem jest kasza gryczana z grzybami (najlepiej borowikami) . Grzyby po obsmażeniu z cebulką miesza się z ugotowaną na sypko kaszą gryczaną, i zapieka w pierniku. Potrawa ta wręcz symbolizuje podejście dawnych Kaszubów do kuchni - dania miały być proste w przygotowaniu, możliwie najbardziej sycące i przygotowane z tego, co akurat jest pod ręka.

Wspominając o kuchni kaszubskiej nie można ominąć potrawki z kurczaka nazywanej ferkase (frékasë) . Jest to tradycyjna potrawa odświętna, którą serwowano w niedzielę dla całej rodziny lub przy najważniejszych okazjach. A czym są popularne frikasy? Jest to gotowana kura, podawana w ryżu i polana specjalnym maślanym sosem z rodzynkami. Prostota dania może nie zachęcać, ale bezbłędnie przygotowane nie ma sobie równych.

Jednym z najszybszych do przyrządzenia dań są plińce , czyli placki ziemniaczane posypane z cukrem lub oblane cebulą i śmietaną.

Tutejsze desery również wykorzystują lokalne bogactwo naturalne oraz produkty rolne. Jeśli trafimy na odpowiedni okres, to wystarczą nam kaszubskie truskawki (kaszëbskô malëna) charakteryzujące się większą zawartością cukru od tych uprawianych w innych regionach Polski.

Jednym z typowo kaszubskich przysmaków są ruchanki , które regularnie pojawiają się w zestawieniach najdziwniejszych nazw polskiej kuchni. Są to racuszki tradycyjnie wytwarzane z ciasta chlebowego pozostałego po wypieku pieczywa, ale obecnie zazwyczaj używa się ciasta drożdżowego. Do ruchanek wykorzystuje się mąkę żytnią. Placuszki te podawane są na ciepło z posypką z cukru pudru lub cukru.

Popularnym przysmakiem są drożdżówki (kasz. młodzowi kùch lub kuch na młodzach) z kruszonką oraz dodatkiem sezonowych owoców.

Typowo regionalnym deserem jest kuch marchewny . Tradycyjnie ciasto to pieczono z użyciem najprostszych dostępnych składników: marchewki, mąki i wody. Obecnie dodawane jest też cynamon, orzechy czy kakao, a całość polewana jest lukrem.

Ostatnim z opisanych przez nas przysmaków jest szpajza kaszubska . Deser ten jest wyjątkowo prosty w przygotowaniu. Zaczynamy od ubicia żółtek jaj z cukrem na puszystą pianę. Otrzymaną formę łączymy z żelatyną (oraz opcjonalnie z białym winem) i wstawiamy do lodówki. Po zgęstnieniu masy deser jest gotowy do spożycia - dla smaku możemy udekorować go sosem z malin.

Część czytelników może kojarzyć deser ten z kuchni naszych zachodnich sąsiadów. W Niemczech występują on pod nazwą Berliner Luft .

Kaszubi są dumni ze swojej kultury. Posiadają własny język ( kaszëbsczi jãzëk , od 2005 roku posiada status języka regionalnego), hymn oraz flagę (która często powiewa tuż obok polskiej). Nawet tablice kaszubskich miejscowości występują w dwóch językach - na górze nazwa zapisana jest po polsku, a na dole po kaszubsku.

Język kaszubski

Język kaszubski nie jest szeroko rozpowszechniony, a do tego posiada różne dialekty: północny, środkowy i południowy. Co prawda niemal na każdym kroku na Kaszubach usłyszymy charakterystyczne "jo" (co znaczy tak), lecz niezwykle trudno natrafić na konwersację przeprowadzoną w całości w języku kaszubskim.

Kaszëbsczi jãzëk aż do połowy XIX wieku był językiem wyłącznie mówionym. Co prawda pierwsze próby piśmiennictwa pojawiły się na Pomorzu Zachodnim już w XVI , ale na Pomorzu Gdańskim najstarsze teksty pisane datowane są na środek XIX wieku . Ich autorem był Florian Ceynowa , o którym wspomnieliśmy więcej w dalszej części artykułu.

Najłatwiej z językiem kaszubskim zapoznać się włączając założone w 2004 roku Radio Kaszëbë nadające w języku polskim i kaszubskim. Gdzieniegdzie w sklepach z pamiątkami zakupimy materiały z popularną na Pomorzu wyliczanką pt. Kaszubskie nuty (kasz. Kaszëbsczé nótë) . Poniżej wkleiliśmy jej dwie pierwsze zwrotki.

To je krótczi, to je dłëdżi, to kaszëbskô stolëca. To są basë, to są skrzëpczi, to òznôczô Kaszëba. Òznôczô Kaszëba, basë, skrzëpczi, krótczi, dłëdżi, to kaszëbskô stolëca. To je ridel, to je tëcz, to są chojnë, widłë gnojné. Chojnë, widłë gnojné, ridel, tëcz, òznôczô Kaszëba, basë, skrzëpczi, krótczi, dłëdżi, to kaszëbskô stolëca.

Flaga kaszubska oraz godło

Kaszubska flaga składa się z dwóch kolorowych, poziomych pasów: czarnego na górze i żółtego na dole. Kolory nawiązują do kaszubskiego godła, czyli czarnego gryfa w koronie na złotym tle.

Wzornictwo, haft oraz stroje kaszubskie

Kaszubi mogą pochwalić się własnym ludowym wzornictwem, które charakteryzuje się motywami roślinnymi (pojawiają się w nim przede wszystkim kwiaty rosnące na Kaszubach) oraz występowaniem siedmiu kolorów: chabrowego, niebieskiego, granatowego, zielonego, żółtego, czerwonego i czarnego.

Haft wykorzystuje się do ozdabiania strojów ludowych, chusteczek czy toreb, ale wzory kaszubskie pojawiają się również na zastawie (talerzach czy kubkach) oraz meblach (skrzynie, szafy, krzesła).

Porcelanę ze wzorami kaszubskimi produkuje m.in. firma Lubiana z siedzibą we wsi Łubiana koło Kościerzyny.

Stolemy: legendarne olbrzymy, które ukształtowały krajobraz Kaszub

Jedną z najbardziej interesujących kaszubskich legend jest ta o stolemach - olbrzymach, którzy posiadali trudną do wyobrażenia siłę, a ich głowy wystawały poza korony drzew. Mogli na przykład bez większego problemu kruszyć skały czy drążyć głębokie rowy. To właśnie stolemy miały uformować krajobraz Kaszub - wykopać jeziora oraz usypać pagórki, na których lubili sobie posiedzieć.

W trakcie podróży po Kaszubach możemy natrafić na różne nawiązania do tych olbrzymów. Ciekawy projekt zorganizowano w gminie Gniewino, gdzie w różnych miejscach rozmieszczono olbrzymie grupy stolemów (razem kilkanaście figur). W Kościerzynie z kolei przygotowano grę miejską, której celem jest odnalezienie wszystkich siedmiu niewielkich rzeźb przedstawiających te legendarne stwory.

ZDJĘCIA: Stolemy z Kościerzyny (Stegma Stolemów).

Jednym z tradycyjnych kaszubskich zwyczajów jest zażywanie (wciąganie przez nos) tabaki, czyli połączenia sproszkowanego tytoniu oraz specjalnych dodatków. Tabakę możemy zakupić w plastikowych opakowaniach, lecz ceniący tradycję Kaszubi posiadają ozdobne tabakiery.

Jeśli chcielibyśmy dowiedzieć się więcej o początkach Kaszubów na ziemiach polskich możemy doznać lekkiego zawodu, ponieważ nie zachowało się zbyt wiele informacji na ten temat.

Najstarszy ślad w źródłach pisanych odnaleziono w bulli papieskiej wydanej 19 marca 1238 roku przez Grzegorza IX , w treści której księciem Kaszub tytułowany jest książę szczeciński Bogusław I . W okresie średniowiecza wzmianki o Kaszubach znacznie częściej powiązane były z historyczną krainą Pomorza Zachodniego, niż jak moglibyśmy przypuszczać Pomorza Gdańskiego.

Decyzją traktatu westfalskiego z 1648 roku wschodnia część Pomorza Zachodniego znalazła się w rękach władców Brandenburgii, którzy rozpoczęli metodyczny proces germanizacji, co ostatecznie doprowadziło do wyparcia kultury kaszubskiej z tamtych terenów.

Ostatnim bastionem Kaszubów pozostała zachodnia część Pomorza Gdańskiego, która w 1772 roku (po I rozbiorze Polski) znalazła się w granicach prowincji Prusy Wschodnie. W przypadku Kaszubów zamieszkujących tereny Pojezierza Kaszubskiego proces germanizacji nie tylko się nie powiódł, ale ostatecznie doprowadził do zbudowania prawdziwej kaszubskiej wspólnoty. Inteligencja kaszubska odpowiednio szybko zrozumiała, że tylko poprzez wzmocnienie etnicznej świadomości uda im się zachować własną tożsamość.

Za twórcę idei kaszubskiej odrębności uważany jest Florian Ceynowa , który swoim życiorysem mógłby obdzielić kilka osób. Urodzony we wsi Sławoszyno Ceynowa w 1846 roku objął dowództwo niewielkiego oddziału mającego przeprowadzić powstanie na Kaszubach i Kociewiu. Po kompletnej klapie akcji trafił do berlińskiego więzienia, z którego wyszedł w trakcie Wiosny Ludów.

W kolejnych latach Ceynowa zajmował się badaniem języka oraz kultury Kaszubów, czym zasłużył na przydomek budziciela Kaszub . Był pierwszym autorem dzieł literackich w języku kaszubskim. Zdobył również wykształcenie medyczne i bezpłatnie leczył najbiedniejszą ludność wiejską.

W 1906 roku Izydor Gulgowski wraz z żoną Teodorą założyli skansen we wsi Wdzydze, w którym rozpoczęli gromadzenie zabudowy oraz przedmiotów codziennego użytku z całych Kaszub. Dzięki ich wysiłkom możemy dziś na własne oczy zobaczyć jak żyli Kaszubi przed XX wiekiem .

Niedługo później, w czerwcu 1912 roku , powstała organizacja Towarzystwo Młodokaszubów (kasz. Towarzëstwò Młodokaszëbów) . Jej celem było krzewienie kultury kaszubskiej wśród mieszkańców regionu. Założycielem towarzystwa był urodzony w Kościerzynie doktor Aleksander Majkowski , autor książki Życie i przygody Remusa (kasz.: Żëcé i przigòdë Remùsa) , jednego z najważniejszych dzieł kultury kaszubskiej. Akcja utworu rozgrywa się w drugiej połowie XIX wieku . Opowiada o losach Remusa, wrażliwego mieszkańca Kaszub, który otrzymuje zadanie wyzwolenia Kaszub spod jarzma zaborców. Powieść przedstawia tragedię germanizacji oraz pragnienie przywrócenia dawnej świetności ziemi kaszubskiej.

Hasłem młodokaszubów była sentencja: co kaszubskie, to polskie . Była to jasna deklaracja, że Kaszuby powinny być odrębnym regionem, ale w granicach odrodzonej Polski .

Zgodnie z postanowieniem traktatu wersalskiego z 1919 roku Pomorze Gdańskie znalazło się w granicach Polski. Swoją cegiełkę dołożył do tego Antoni Abraham , nazywany dziś „Królem Kaszubów” , który udał się do Francji jako reprezentant narodu kaszubskiego i po dotarciu na miejsce domagał się dołączenia Pomorza do Polski.

Jego hasłem przewodnim było Nie ma Kaszëb bez Polonii, a bez Kaszëb Polści , które pierwszy sformował poeta Hieronim Derdowski w drugiej połowie XIX wieku . Przedstawiciel Kaszubów stojący ramię w ramię z polską delegacją musiał wzmocnić siłę polskich żądań.

Kaszubi przetrwali również trudy II wojny światowej i po raz kolejny oparli się agresywnej próbie germanizacji.

Obecnie kultura kaszubska krzewiona jest poprzez celebrację świąt, organizacje wydarzeń kulturalnych (takich jak Zjazd Kaszubów czy Truskawkobranie), wydawanie materiałów czy po prostu nawiązywaniem do dziedzictwa regionu w materiałach edukacyjnych.

Cieszymy się, że udało Ci się dotrzeć do końca naszego artykułu i mamy nadzieję, że okazał się przydatny. Więcej informacji o naszym blogu znajdziesz na podstronie o nas .

W przypadku natrafienia na nieaktualne dane lub błędy prosimy o wiadomość - dane adresowe dostępne są w zakładce kontakt .

Aśka i Sławek - autorzy bloga Podróże Po Europie (podrozepoeuropie.pl)

Atrakcje Kaszub – 13 miejsc, które warto zobaczyć na Kaszubach Południowych

• Bartek Dziwak
• Weryfikacja: Natalia Kikowska

W naszych podróżach przez Polskę przyszedł czas na ważny zakątek północnej Polski – Kaszuby. Na tapet bierzemy najważniejsze atrakcje i miejsca, które warto zobaczyć w południowej części Kaszub – w okolicach Wdzydz Kiszewskich, Jeziora Wdzydzkiego i Kościerzyny, czyli w Sercu Kaszub. Odwiedzimy i zwiedzimy miejsca, w których nadal kultywuje się dawne, ludowe tradycje i mówi w trudnym do rozszyfrowania języku kaszubskim.

Przygotowałem dla Ciebie listę 13 największych atrakcji i polecanych miejsc na południowych Kaszubach abyś wiedział, co warto zwiedzić i co robić w czasie Twojego urlopu na Kaszubach. Kaszuby to skarb Polski i jeden z najciekawszych kierunków na jeden dzień lub weekend na Pomorzu .

Będzie coś dla aktywnych, rodzin, ciekawskich historii i kultury oraz miłośników miast. Zaczynajmy więc zwiedzanie najciekawszych atrakcji Kaszub Południowych.

Co znajdziesz w artykule?

• podstawowe informacje o Kaszubach – położenie na mapie Polski, kaszubska kultura i zwyczaje, najważniejsze miasta regionu,
• listę najważniejszych atrakcji i miejsc, które warto zobaczyć na południowych Kaszubach – w rejonie Kościerzyny i Wdzydz Kiszewskich,
• podpowiedzi dotyczące najlepszych restauracji i miejsc, w których warto spróbować kaszubskiej kuchni ,
• rekomendacje miejsc noclegowych w hotelach, agroturystykach i domkach na wynajem w rejonie Kaszub,
• wskazówki na temat dojazdu na Kaszuby i przemieszczania się po okolicy.

Co warto wiedzieć o Kaszubach?

O lokalnej kulturze Kaszub słyszeliśmy od dawna, ale poza moim krótkim kaszubskim epizodem w przerwie szkolnej wycieczki do Gdańska, nie spędziłem w tym regionie zbyt wiele czasu. Przyjechaliśmy więc na Kaszuby, aby poznać kulturę Kaszubów , dowiedzieć się więcej o języku kaszubskim i zwiedzić najważniejsze atrakcje południowej części regionu. Kultura ta ma długie tradycje, bo pierwsze wzmianki o Kaszubach pochodzą sprzed 700 lat .

Zanim pojawiliśmy się na Kaszubach, postarałem się odpowiedzieć na pytanie “gdzie dokładnie leżą Kaszuby?”. To część Pomorza Gdańskiego , która rozciąga się od Półwyspu Helskiego i Trójmiasta na północy, po okolice Karsina, Brus i Przechlewa na południu. Od wschodu Kaszuby graniczą z Kociewiem i Żuławami Wiślanymi, a od zachodu z Pomorzem Zachodnim i Krajną.

Naszymi bazami wypadowymi była Kościerzyna, a później mniejsze miejscowości w różnych zakątkach południowych Kaszub – Bartoszylas i Sarnowy. Polecam Ci skupienie się na lokalnych agroturystykach , bo dzięki nim będziesz mógł najdokładniej poczuć klimat Kaszub i doświadczyć nieco lokalnej kultury.

1. Jezioro Wdzydze i Krzyż Jezior Wdzydzkich (Kaszubskie Morze)

Zerkając na Kaszuby z lotu ptaka, najsilniejszym punktem krajobrazu będzie na pewno Jezioro Wdzydze , a tak naprawdę zespół jezior nazywanych Krzyżem Jezior Wdzydzkich lub Kaszubskim Morzem . Skąd te nazwy? Ano układ jezior przypomina z góry krzyż, a zbiornik jest na tyle rozległy, że wygląda trochę jak morze.

Do zasilanego przez rzekę Wdę zespołu jezior zaliczają się jeziora: Wdzydze, Radolne, Gołuń, Jelenie i Słupinko . Spośród kilku wysp wyróżnia się Ostrów Wielki (największa z jeziornych wysp) i dwie mniejsze – Sorka i Glonek (ich urocze nazwy bardzo mi się spodobały). Przyrodę dookoła jezior chroni Wdzydzki Park Krajobrazowy . Ostrów Wielki możesz opłynąć statkiem wycieczkowym.

Ciekawą opcją na zwiedzanie Krzyża Jezior Wdzydzkich jest godzinny rejs statkiem Stolem , który jest napędzany elektrycznie. Rejsy startują z Przystani u Grzegorza. Na jej stronie znajdziesz aktualny cennik i godziny rejsów .

Najbardziej rozpoznawalną miejscowością nad Jeziorem Wdzydze są Wdzydze Kiszewskie . Możesz kojarzyć je z Kaszubskiego Parku Etnograficznego (o którym już w następnym punkcie), ale miejscowość oferuje też ciekawe atrakcje dla fanów aktywności na wodzie. W Stanicy Wodnej PTTK Wdzydze możesz skorzystać z pola campingowego, wypożyczyć kajaki, rowery wodne (lądowe też) i łódki wiosłowe. Do wyboru, do koloru. ;)

Cennik wypożyczalni sprzętu i aktualną ofertę Stanicy PTTK znajdziesz na stronie internetowej . Stanica przygotowała ofertę dla żeglarzy , organizuje też spływy kajakowe i pakiety atrakcji dla rodzin .

Po dniu pełnym zwiedzania okolicy, możesz zajrzeć na obiad do Gospody pod Strzechą albo baru Przy Zatoczce . Z tejże zatoczki roztacza się ładny widok na Jezioro Radolne , przez co warto tu zajrzeć nie tylko żeby nasycić brzuch, ale również oczy. Stąd już tylko kilka kroków do Kaszubskiego Parku Etnograficznego.

2. Wieża widokowa we Wdzydzach Kiszewskich

W strategicznym miejscu, tuż obok Stanicy PTTK stoi wieża widokowa we Wdzydzach Kiszewskich , z której możesz zobaczyć rozległy teren Krzyża Jezior Wdzydzkich. Drewniana wieża ma prawie 36 metrów wysokości , ale nie musisz pokonywać całej wysokości “na raz” – zbudowano łącznie trzy platformy widokowe na różnych wysokościach.

Bilety na wieżę widokową we Wdzydzach Kiszewskich możesz kupić w Stanicy Wodnej PTTK . Ceny biletów i godziny otwarcia wieży znajdziesz na stronie internetowej stanicy .

Jeśli masz ochotę na trochę więcej emocji, tuż pod wieżą widokową działa Szkoła Windsurfingu “n1surf” ( tu znajdziesz ich cennik ). Nawet przy braku ochoty na surfowanie, możesz z wieży podglądać śmiałków. ;)

Przy silnym wietrze możesz odczuwać delikatne bujanie się wieży – uprzedzam lojalnie, jeśli masz tego typu lęki. Oczywiście nie ma tu żadnych problemów z bezpieczeństwem, a lekkie ruchy wynikają z drewnianej konstrukcji opartej na drewnie modrzewiowym. Do wejścia na górę prowadzą bramki, które otwierają się po zeskanowaniu biletu.

Planujesz zatrzymać się na noc we Wdzydzach Kiszewskich? Zobacz dostępne hotele w interesującym Cię terminie

3. Muzeum – Kaszubski Park Etnograficzny we Wdzydzach Kiszewskich

Absolutnie obowiązkowym punktem zwiedzania okolic Jeziora Wdzydze jest składające się z ponad 50 budynków Muzeum – Kaszubski Park Etnograficzny . Obejrzysz tu wiejskie domostwa z okresu XVII – XX w., przeniesione i ponownie złożone we Wdzydzach Kiszewskich z różnych zakątków Kaszub, Borów Tucholskich i Kociewia. Założony w 1906 r. park etnograficzny był pierwszym w Polsce muzeum na wolnym powietrzu .

Godziny otwarcia i ceny biletów znajdziesz na stronie Kaszubskiego Parku Etnograficznego . Muzeum zwiedza się samodzielnie, ale za dodatkową opłatą możesz skorzystać z usług przewodnika .

Wśród najciekawszych budynków muzeum znajdziesz: wiatrak typu holenderskiego przeniesiony z Brus, kościół św. Barbary ze Swornegaci, zagrody drobnoszlacheckie z Trzebunia i Czarnej Dąbrowy oraz szereg chałup i zagród z różnych zakątków regionu. W kasie otrzymasz plan muzeum, po którym możesz spacerować we własnym tempie. Moim hitem był pięknie zdobiony kościół , przeniesiony tutaj z miejscowości Swornegacie.

W niektórych chatach parku etnograficznego organizowane są warsztaty : z haftu, malowania na szkle, tkactwa, garncarstwa i ze świątecznych zwyczajów Kaszubów. Pełną listę znajdziesz na stronie Kaszubskiego Parku Etnograficznego . Nam nie udało się trafić na żadne – pamiętaj więc, żeby zgłosić chęć udziału min. 5 dni wcześniej drogą mailową (szczegóły na stronie).

Jeśli będziesz miał trochę szczęścia, trafisz na jedną z cyklicznie organizowanych imprez na terenie Muzeum – Kaszubskiego Parku Etnograficznego. Do najbardziej znanych należą Jarmark Wdzydzki (trzecia sobota i niedziela lipca – wybierał się tu Pan Irek z agroturystyki “U Kaszuby”, o którym opowiadam w dalszej części artykułu), Dzień Świętego Jana , gra w “bùczkę” i “klóska” w czasie majówki oraz sierpniowy Plener Rzeźby w Granicie . Spróbuj trafić na którąś z nich. ;)

4. Kościerzyna – zwiedzanie atrakcji miasta

Kościerzyna to naturalne centrum życia tej części Kaszub, przez co Twoje drogi poprowadzą pewnie do tego miasta. My z przyjemnością poświęciliśmy jeden dzień na zwiedzenie najważniejszych atrakcji Kościerzyny, zaglądając do najważniejszych punktów miasta. Jeśli nie zdecydujesz się na nocleg w agroturystykach, Kościerzyna będzie dla Ciebie dobrą bazą wypadową.

Sprawdź artykuł: Gdzie na weekend na Pomorzu? 30 atrakcji i wycieczek na 1 dzień, niedzielę i weekend

Przez moją kolejową przeszłość, pierwszym miejscem do jakiego zajrzeliśmy było Muzeum Kolejnictwa , mieszczące się na terenie zlikwidowanej w 1992 roku lokomotywowni w Kościerzynie. Dzisiaj w zbiorach muzeum są historyczne parowozy i masa typowych i mniej typowych pojazdów szynowych. Dzieciaki (ale też dorośli!) docenią na pewno możliwość przejazdu drezyną ręczną i absolutny hit – kolej lilipucią .

Godziny otwarcia i ceny biletów  do Muzeum Kolejnictwa znajdziesz na stronie internetowej . Aby mieć możliwość przejazdu z drezyną, musisz skorzystać z usługi przewodnickiej.

Muzeum wchodzi w skład Muzeum Ziemi Kościerskiej , który ma w mieście jeszcze dwa oddziały: właściwy (czyli po prostu Muzeum Ziemi Kościerskiej) i Muzeum Akordeonu . Oba mieszczą się w zabytkowym budynku dawnego ratusza miejskiego z 1843 r. przy ul. Rynek 9. W pierwszym z muzeów poznasz lepiej historię Kościerzyny, zobaczysz zbiór mebli, dawnych narzędzi, ceramiki oraz zobaczysz ekspozycję poświęconą Towarzystwu Młodokaszubów.

W zajmującym dwie sale budynku ratusza Muzeum Akordeonu obejrzysz ponad 110 instrumentów z całej Europy . Niektóre z nich to prawdziwe dzieła sztuki – bogato zdobione i wytwarzane z dbałością o najmniejszy szczegół. Na multimedialnym stanowisku można poczytać o historii większości z nich. Takie muzeum w Kościerzynie to nie przypadek – akordeon zajmuje ważne miejsce w kaszubskich zespołach ludowych.

Oba muzea najlepiej zwiedzać przy jednej okazji , bo zajmują wspólnie jeden budynek. Szczegóły zwiedzania (ceny biletów, godziny otwarcia) znajdziesz odpowiednio na stronie Muzeum Ziemi Kościerskiej oraz na stronie Muzeum Akordeonu .

Przy okazji wizyty w centrum Kościerzyny, obejrzyj również Rynek , którego zabudowa urbanistyczna pamięta XV wiek. Na środku Rynku, w otoczeniu ogródków restauracji, stoi fontanna i pomnik Remusa , czyli bohatera ważnej na Kaszubach książki “Życie i przygody Remusa” Aleksandra Majkowskiego. Pomnik tego pisarza znajdziesz przy ulicy Długiej, niedaleko sklepu Farwa z kaszubskimi pamiątkami. A gdy pogoda się zepsuje – zajrzyj do ładnie zaprojektowanej, miejskiej biblioteki przy Rynku 21. ;)

Spacerując po Kościerzynie możesz trafić na figurki stolemów, czyli kaszubskich olbrzymów , które zamieszkiwały podobno kiedyś tę krainę. Możesz ich poszukać w ramach gry miejskiej Stegna Stolemów . Nagrodę za odnalezienie wszystkich odbierzesz w Muzeum Kolejnictwa.

Kościerzyna to jedno z nielicznych w Europie miast, które posiada aż dwa sanktuaria . To obowiązkowe punkty dla osób zainteresowanych zabytkami sakralnymi. Osoby wierzące przybywają do Sanktuarium Matki Bożej Kościerskiej , aby zobaczyć cudowny obraz Maryi trzymającej małego Jezusa. Możesz je zwiedzić samodzielnie korzystając z gotowych przewodników (trzeba je oddać przy wyjściu z kościoła).

Drugie z sanktuariów – kaplica Matki Boskiej Anielskiej słynie z gotyckiej Piety z XV w., której przypisuje się cudowne właściwości. Gdy odwiedzisz już oba te miejsca, możesz trochę zgłodnieć. Zajrzyj wtedy do Starego Browaru Kościerzyna z dobrą restauracją i piwem wytwarzanym właśnie tutaj. Możesz zwiedzić browar łącząc to z degustacją piwa. Na zwiedzanie umów się wcześniej telefonicznie.

Jeśli chcesz zatrzymać się w Kościerzynie w hotelu o standardzie trzech gwiazdek , do wyboru masz Hotel Browar Kościerzyna w centrum miasta lub Bazuny Hotel & SPA nieco dalej od Rynku.

Miłośnicy motoryzacji powinni obowiązkowo zajrzeć do Muzeum American Old Cars z klimatycznymi samochodami z lat 60. i 70. XX wieku. Do obejrzenia są m.in. limuzyny, z jakich korzystali amerykańcy prezydenci – można więc podejrzeć, jak wyglądał komfort ich podróżowania. Rodziny z dziećmi nie powinny też ominąć Costerina Park , czyli rodzinnego centrum rozrywki z parkiem linowym, minigolfem i ogródkiem grillowym.

5. Kajaki na Kaszubach – spływ kajakowy rzeką Wdą

Kaszuby to nie tylko ponad 200 jezior, ale również kilka rzek, na których popularna jest turystyka kajakowa. Największym zainteresowaniem cieszy się Wda , którą kajakarze eksploatują również na kociewskim odcinku . Z Wdą poradzą sobie nawet początkujący – my na Kaszubach przeżywaliśmy swój drugi raz w życiu na kajaku i daliśmy radę z 2-godzinnym spływem właśnie Wdą.

Na Kaszubach działa sporo firm wypożyczających kajaki i organizujących spływy kajakowe . My popłynęliśmy z Loryńca w towarzystwie Seweryna z  firmy Kajaki Młyn . Polecamy, bo Seweryn to dobry przewodnik, który na rzece czuje się jak w domu. Możesz sprawdzić też ofertę firm:  Czółenko  ze Starej Kiszewy, Przystani nad Wdą w Borsku oraz Przystani “U Grzegorza” i Stanicy Wodnej PTTK we Wdzydzach.

Spływ kajakowy Wdą będzie dobrym pomysłem na aktywny dzień na Kaszubach. Proponuję Ci zacząć od Wdy i wybrać jeden z popularnych szlaków, przepływających przez jej kaszubski odcinek:

• Borsk – Wojtal (14 km, 4-5 godzin): łatwa trasa na Wdzie wymagająca przenoski na początkowym odcinku – możesz tego uniknąć zaczynając spływ w Abisynii Górskiej. Wda na odcinku do Miedzna jest szczególnie kręta i dostarcza pięknych widoków z poziomu kajaka. Alternatywą jest spływ Kanałem Wdy z Borska do Cegielni (18 km), ale wariant ten jest bardziej monotonny,
• Lipusz – Wdydze (22 km, ok. 6-7 godzin): łatwa trasa ze spokojnym nurtem, po drodze wiele przystani kajakowych, przy których możesz odpocząć. Na trasie (po ok. 11 km) wpłyniesz na Jezioro Schodno. My spływaliśmy krótszym wariantem tego odcinka – z Loryńca do wsi Czarlina, tuż przed wpłynięciem do Jeziora Wdzydze.

• Grzybowski Młyn – Wdzydze Kiszewskie (17 km, 5 godzin): alternatywny wariant dopłynięcia kajakiem do Wdzydz Kiszewskich od północnej strony, prowadzący do Loryńca rzeką Trzebiochą, a dalej już Wdą do Wdzydz. Trasa spokojna, po drodze trochę powalonych drzew, które trzeba omijać.

W Grzybowskim Młynie polecam Ci zajrzeć do restauracji Babcina Kuchnia , do której wpadliśmy na obiad po naszym spływie kajakowym Wdą. Zamówiliśmy dania główne ze świeżą rybą , a na koniec wielki deser z lodami o smaku chałwy . Lekki grzech, ale po machaniu wiosłem należało nam się. ;)

• Nowa Kiszewa – Stara Kiszewa (16 km, 5-6 godzin): trasa po rzece Wierzyca prowadząca przez lasy i łąki, silnie meandrująca. Można ją sobie skrócić do 10 km, zaczynając spływ za młynem w Starym Bukowcu. W Starej Kiszewie dopłyniesz do nowoczesnej przystani kajakowej, gdzie możesz zakończyć wycieczkę.

6. Wieża widokowa w Przytarni

W zasięgu wycieczki rowerowej z Wdzydz Kiszewskich (20 km w jedną stronę) jest drugi z punktów widokowych stojących w rejonie Krzyża Jezior Wdzydzkich – 40-metrowa wieża widokowa w Przytarni . To świeża atrakcja tej części Kaszub, bo wieżę otwarto w 2020 r. Z dobrych informacji – wstęp jest darmowy , a do dyspozycji są dwa tarasy widokowe na wysokościach 27 i 37 metrów .

Niedaleko Przytarni trafisz na gospodarstwo Kaszubska Koza , w którym obkupisz się w kozie sery produkowane na miejscu. Z wieży widokowej wypatrzyłem też stawy w okolicach Jeżewa , które świetnie wyglądają z drona.

W połączeniu z widokami z wieży widokowej we Wdzydzach zyskasz obraz całego, rozległego Jeziora Wdzydze. Do pokonania jest dokładnie 208 schodów, co może być dość mozolne, ale widoki z góry ten wysiłek rekompensują. Wizyta tutaj to naturalna część zwiedzania Wiela i okolicy Kaszubskiego Morza.

7. Fabryka porcelany – Zakłady Porcelany Stołowej Lubiana w Łubianie

Już wiele lat temu, jeszcze będąc zupełnie nieświadomy atrakcji Kaszub, słyszałem o zakładach Lubiana produkujących znaną na całym świecie porcelaną stołową. Planując zwiedzanie Kaszub trafiłem na miejscowość Łubiana i dopiero wtedy połączyłem kropki. Jeśli marzy Ci się kubek lub fragment zastawy ozdbiony kaszubskimi motywami kwiatowymi – zajrzyj do Łubiany.

Zakłady możesz zwiedzić z przewodnikiem , wcześniej rezerwując zwiedzanie telefonicznie ( szczegóły na stronie internetowej ). Najlepiej robić to przynajmniej w kilka osób, aby podzielić między siebie koszty opieki przewodnika. Pamiętaj – w czasie spaceru nie można robić zdjęć .

Ogólnodostępną atrakcją dla turystów jest sklep firmowy Zakładów Porcelany Stołowej Lubiana , w którym obejrzysz wyroby z aktualnej oferty zakładów i oczywiście kupisz dla siebie coś na pamiątkę. Po polubieniu się we Wrocławiu z kubkiem z bolesławieckiej ceramiki, dla mnie naturalnym wyborem był porcelanowy kubek z kaszubskim motywem.

Zakłady Porcelany Stołowej Lubiana to potężna fabryka produkująca miesięcznie nawet 3,5 miliona wyrobów i mająca w ofercie ponad 2000 rozmaitych kształtów . Te najbardziej popularne produkuje się seryjnie, ale wymyślne kształty powstają już ręcznie. Łubiańską porcelanę wypada się w dwustopniowym procesie, gdzie temperatura dochodzi do nawet 1400°C.

Po wizycie w łubiańskich zakładach możesz zajrzeć na śniadanie do restauracji Lubiany Dom Celebrytów . Lokal wygląda niepozornie, ale możesz tam uzupełnić energię przed dalszym zwiedzaniem południowych Kaszub.

8. Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie

Nie każdy o tym wie, ale Józef Wybicki – twórca polskiego hymnu narodowego, był członkiem szlachty kaszubskiej i w 1747 r. przyszedł na świat w Będominie niedaleko Kościerzyny. W pięknym dworku, w którym urodził się Wybicki, działa dzisiaj Muzeum Hymnu Narodowego, w którym można dowiedzieć się więcej i o autorze hymnu, i o samym Mazurku Dąbrowskiego.

Mazurka Dąbrowskiego wykonał po raz pierwszy sam autor we włoskim Reggio Emilia 20 lipca 1797 r. Za słowa odpowiadał Wybicki, ale nie udało się poznać autora muzyki. Hymnem narodowym stał się w 1926 r. (niektórzy uznają, że rok później) i ponownie – po II wojnie światowej. 

Co więc znajduje się w Muzeum Hymnu Narodowego? Na parterze dworku zobaczysz kolekcję pamiątek związanych z Józefem Wybickim, eksponaty dotyczące Mazurka Dąbrowskiego i elementy wyposażenia dworku Wybickich – kolekcję dawnych mebli, obrazy, broń, biżuterię patriotyczną. Klimatu temu XVIII-wiecznemu dworkowi dodaje skrzypiąca, drewniana podłoga. Czułem się jak na filmie. ;)

Obok dworku rośnie kilka wiekowych drzew. Rekordzistą jest dąb o nieprzypadkowej nazwie “Dąb Wybickiego” , który ma ponad 400 lat . Pamięta więc osobiście Józefa Wybickiego!

W drodze z Kościerzyny do Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie możesz zajrzeć na chwilę do zagrody “Podkówka” w Nowym Klinczu na szybką naukę jazdy konnej. 

W muzeum znajdziesz też tzw. muzykalia patriotyczne , czyli zbiory tekstów i nut z polskimi pieśniami patriotycznymi, ich dawne nagrania oraz kolekcję gramofony. Stała ekspozycja muzeum to trzy wystawy : “Józef Wybicki i jego czasy”, “Losy Mazurka Dąbrowskiego” i “Polskie symbole narodowe”. Obok dworku znajdziesz jeszcze rzeźbę “Orzeł Polski” zrobioną z 200 starych kos – stoi tuż nad rzeką Wierzycą.

9. Nauka wędkowania na Łowisku Niedamowo

Kaszubskie jeziora są doceniane przez wędkarzy, chociaż wiem to czysto teoretycznie, bo nigdy nie miałem okazji powędkować. Nigdy – do czasu wizyty na Kaszubach, gdzie na Łowisku Niedamowo nad Jeziorem Gubel przyjął nas pod swoje skrzydła Pan Maciej Piankowski. Dookoła mieliśmy tylko cichy las i brzegi jeziora z pomostami dla wędkarzy, a w tle opowieść o “wędkarstwie w pigułce dla opornych”.

Na Łowisku Niedamowo możesz wynająć domki – jeden z nich ma własny pomost i jest prawdopodobnie rajem dla wędkarzy. Bez problemu wypożyczysz tu sprzęt wędkarski , ale także rowery turystyczne . Szczegółowy cennik znajdziesz na stronie internetowej łowiska .

Słuchanie opowieści o współczesnym łowieniu ryb było dla nas sporym szokiem… technologicznym. Teraz powszechnie stosuje się elektroniczne systemy, które zdalnie powiadamiają o tym, że “coś bierze”, przynęty mają lepszy bilans składników odżywczych niż marketowe jedzenie, a kołyski i siatki pozwalają sfotografować się z wielkim karpiem i bezpiecznie wypuścić go z powrotem do wody.

Głównym typem gości na Łowisku Niedamowo są oczywiście wędkarze, ale wpadają tu też rodziny, które wynajmują jeden z domków, wskakują na rowery i zwiedzają okolicę. No albo po prostu relaksują się przy brzegu jeziora, gdzie czeka drewniana sauna z widokiem na wodę. Mężowie łowią, a żony się wygrzewają z widokiem na połów. ;)

10. Wsie kaszubskie – Lipusz, Borsk i Juszki

Na kaszubskich wsiach zachowała się jeszcze drewniana zabudowa pamiętająca XIX i XX wieku. W niewielkim Borsku niedaleko Jeziora Wdzydze zobaczysz drewnianą architekturę z początku XX wieku . Wieś jest też znana z bycia lokalnym centrum paralotniarstwa dzięki dawnemu lotnisku wojskowemu. Gdybyś wymarzył sobie lot paralotnią, na stronie Borsk Lotnisko znajdziesz potrzebne szczegóły. Drewnianą architekturę z XIX i XX wieku zobaczysz również we wsi Juszki .

Odwiedzić warto również Lipusz, w którym zachował się jeszcze zabytkowy młyn wodny z początku XX wieku . Można go obejrzeć z zewnątrz, np. z niewielkiej przystani kajakowej na Wdzie tuż obok budynku. W Lipuszu działa też osobliwe Muzeum Gospodarstwa Wiejskiego , które zajęło budynek dawnego kościoła ewangelickiego z 1865 r.

Aby zwiedzić Muzeum Gospodarstwa Wiejskiego, musisz wcześniej zapowiedzieć się telefonicznie pod numerem 58 687 45 81. Warto to zrobić, bo wewnątrz do zobaczenia jest m.in. warsztat tkacki z początku XX wieku . 

Do Lipusza przyjeżdża się też na szereg warsztatów – kulinarnych, cukierniczych, ale też ceramicznych i generalnie rękodzielniczych. Jeśli chcesz poeksperymentować z ceramiką, zarezerwuj miejsce na warsztatach w pracowni “Zielony Kot” . Na miejscu działa też agroturystyka, możesz więc zupełnie zatracić się w ceramicznej przygodzie i nie wyjeżdżać z Lipusza. ;)

11. Trasy rowerowe w Sercu Kaszub

Teren południowych Kaszub jest przecięty ścieżkami rowerowymi, które są alternatywą dla zwiedzania okolicy samochodem. Podróżując rowerem będziesz miał okazję wsiąknąć w bogate przyrodniczo rejony, m.in. we Wdzydzkim Parku Krajobrazowym. Najbardziej rozpoznawalna trasa rowerowa okolicy to zielony szlak “Dookoła Jezior Wdzydzkich” , który prowadzi przez teren parku.

Do przejechania będziesz miał prawie 50 km, robią pełną pętlę dookoła Kaszubskiego Morza . Mijać będziesz znane Ci już miejscowości – Wdzydze Kiszewskie, Juszki, Borsk, Wiele, Przytarnię. Dystans wydaje się duży, ale to idealna długość trasy na jednodniową wycieczkę w przeciętnym tempie.

Rowery możesz wypożyczysz w wielu lokalizacjach, np. w Stanicy Wodnej PTTK (Wdzydze Kiszewskie) lub Wielewskich Rowerach (Wiele). Zanim zaczniesz jednak szukać wypożyczalni, zapytaj w swoim hotelu lub agroturystyce , czy rowery nie są dostępne na miejscu.

Jeśli wdzydzka pętla to dla Ciebie za mało, zainteresuj się jeszcze kilkoma innymi, znakowanymi trasami rowerowymi w Sercu Kaszub. Do nich możemy też dorzucić kilka tras nieoznaczonych w terenie i mamy pomysł na kawał rowerowej wycieczki po Kaszubach:

• szlak rowerowy “Pętla Lipno” (23 km) – trasa wokół jezior Lipno, Słupino i Cheb, z platformą widokową na jezioro Lipno i borem bagiennym po drodze. Szlak bogaty przyrodniczo, z kilkoma pomnikami przyrody i tradycyjną, wiejską zabudową; szlak oznakowany na czarno,

• szlak rowerowy “Pętla Przytarnia” (21 km) – prowadzi przez sięgające 201 m n.p.m. wzniesienie Chełmice, które jest najwyższym punktem Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego, czeka Cię więc lekki podjazd; szlak oznakowany na czerwono,
• szlak historyczny Józefa Wybickiego (13 km) – krótka trasa w sam raz dla miłośników historii, prowadząca przez Muzeum Hymnu Narodowego i zabytkowy dworek Wybickich w Sikorzynie; trasa momentami kamienista,
• Szlak Kaszubskich Drzymalitów (16 km) – bardzo spokojny, poprowadzony rzadko odwiedzanymi przez turystów terenami szlak upamiętniający mieszkańców Skorzewa zmagającym się z władzami pruskimi o prawo do zarządzania własnymi ziemiami; szlak oznaczony na czerwono.

12. Wiele nad Jeziorem Wielewskim i Kalwaria Wielewska

Do Wiela powinieneś się wybrać przede wszystkim wtedy, gdy doceniasz sztukę sakralną i zabytki związane z kultem religijnym. Tutejsza Kalwaria Wielewska to malowniczo położony zespół 23 kaplic, rzeźb i obiektów sakralnych, wśród których można spacerować w otoczeniu pięknej przyrody i leżącego tuż obok Jeziora Wielewskiego.

Przy plaży w Wielu znajduje się płatny parking gminny (opłaty dokonasz w parkomatach przy wyjeździe). Dla wygody zatrzymaliśmy się właśnie tam, ale nieco dalej od jeziora powinieneś znaleźć darmowe miejsca .

Przez to, że turystyka sakralna to nie szczególnie nasz styl podróżowania, po krótkim spacerze po Kalwarii Wielewskiej wróciliśmy nad jezioro i tu zrelaksowaliśmy się z widokiem na walczących o wielką rybę wędkarzy. Przy plaży wypożyczysz kajaki i rowery wodne , którymi możesz przepłynąć na drugą stronę jeziora – do części wsi Wiele zwanej Abisynią. Ładna nazwa, taka afrykańska. ;)

W Wielewskich Rowerach ( tu znajdziesz cennik ) możesz wypożyczyć jednoślady i ruszyć np. w 8-kilometrową pętlę dookoła Jeziora Wielewskiego , 22-kilometrową pętlę przez wieżę widokową w Przytarni albo całodniową wycieczkę dookoła Jeziora Wdzydze .

Ciekawym odkryciem było też niepozorne, trochę już przukurzone Muzeum Ziemi Zaborskiej z największą w Polsce wystawą haftów jednego autora. Muzeum jest malutkie (ma dwie izby), ale pozwoli Ci obejrzeć piękne przykłady kaszubskiego haftu i trochę artefaktów należących dawniej do lokalnego nauczyciela Leonarda Brzezińskiego. Szczegóły zwiedzania znajdziesz na stronie internetowej muzeum .

13. Ferma Strusi Afrykańskich w Garczynie

Gdy już skończyliśmy zwiedzać Kociewie i ruszyliśmy na Kaszuby, naszym pierwszym przystankiem by Garczyn. Działa tutaj licząca sobie ponad 300 osobników najstarsza w Polsce farma strusi . Możesz zostawić samochód kilkaset metrów od fermy, a potem spacerem przejść obok zagród zarówno tych największych strusi, jak i kilkutygodniowych strusich bobasów.

Na Fermie Strusiów Afrykańskich w Garczynie możesz się zatrzymać na noc (dostępne są dwa domki letniskowe ), a na śniadanie zamówić sobie jajecznicę ze strusiego jaja . Jest ok. 25 razy większe od jaja kurzego (jedno jajo wystarcza na jajecznicę dla nawet 10 osób), a żeby przygotować jajecznicę, trzeba to jajko najpierw… przewiercić.

14. Kamienne kręgi w Odrach

Myśląc o kamiennych kręgach, mam zawsze przed oczami Stonehenge, które miałem okazję zobaczyć przy okazji kolejowej wycieczki po Wielkiej Brytanii . Okazuje się, że największym i najstarszym miejscem tego typu w Europie (zaraz po Stonehenge) jest cmentarzysko Gotów w kaszubskich Odrach pamiętające początki pierwszego tysiąclecia.

Aby obejrzeć rezerwat przyrody “Kamienne Kręgi” w Odrach, zostaw samochód na leśnym parkingu położnym kilkaset metrów od rezerwatu.

Kamienne kręgi niedaleko Wdy powstały prawdopodobnie w okresie I-III w. n.e. Na terenie leśnego rezerwatu przyrody Kamienne Kręgi znajdziesz łącznie 12 kręgów o średnicach od 15 do 33 metrów i 30 kurhanów . Odkryto w nich aż ponad 600 grobów . Poza kamiennymi kręgami, to teren ciekawy przyrodniczo – rośnie tu 40 gatunków porostów (więc powietrze musi być czyściutkie) i mchy.

Tradycje ludowe Kaszub – folklor, język kaszubski, rękodzieło i kaszubska tabaka

Poczucie tożsamości jest ważne dla wielu Kaszubów. I chociaż liczba aktywnych użytkowników języka kaszubskiego i osób zaangażowanych w kaszubski folklor maleje, zauważysz bez problemu, kiedy przekroczysz granicę tego regionu. Przy domach powiewają czarno-żółte flagi Kaszub i herby z gryfem . Miejscowości mają tu dwujęzyczne tablice – po polsku i po kaszubsku.

Język kaszubski jest językiem regionalnym, którym posługuje się ponad 100 000 Kaszubów. Czasami klasyfikuje się go jako dialekt języka polskiego, ale zrozumienie kaszubskich słów dla użytkownika “zwykłego” języka polskiego może być karkołomne. W niektórych zakątkach regionu kaszubski jest pierwszym językiem komunikacji, ale w większych miastach używa się go coraz rzadziej. Od 2005 r. można zdawać maturę z języka kaszubskiego.

Osoby spoza Kaszub kojarzą często tzw. Kaszëbsczé nótë , czyli Kaszubskie nuty . To tradycyjna pieśń Kaszubów, którą śpiewa się z pomogą tablicy z trzema liniami “nut”. Słucha się tego bardzo miło – szczególnie, że nuty są rytmiczne, a po skończeniu danej linijki, śpiewający wykonują ją raz jeszcze od tyłu. Pan Irek z Agroturystyki u Kaszuby zaśpiewał nam je w tradycyjnym stroju kaszubskim!

Jeśli masz ochotę dowiedzieć się więcej o kaszubskiej kuchni,  zajrzyj na kanał YouTube , gdzie Pani Halina Rogińska uczy gotować po kaszubsku. Mieliśmy okazję odwiedzić Panią Halinę i zrobić w jej agroturystyce własne masło . Pyszne! 

Sporo o kaszubskich tradycjach dowiedzieliśmy się od Pana Irka, z którym lubiliśmy poplotkować sobie w czasie śniadania w jego agroturystyce. Opowiedział nam o tradycyjnych instrumentach kaszubskich – burczybasie (na którym zagrała nawet Natalia) czy robiących dużo hałasu diabelskich skrzypcach (diôbelsczé skrzëpce) . “Na stanie” u Pana Irka była też bazuna, czyli długa trąba, którą pasterze i rybacy wykorzystywali do porozumiewania się.

Na instrumentach gra się w tradycyjnych, kaszubskich strojach zdobionych haftem kaszubskim . Składa się on z pięciu kolorów : czerwony, czarny, zielony, żółty i trzech odcieni niebieskiego : błękitu, lazuru oraz granatu (symbolizującego rzeki, jeziora i morze).

Na kaszubskich wioskach żywe są jeszcze dawne tradycje tych ziem. Na Wigilię je się tutaj zupę brzadową , czyli postne danie z suszonymi owocami, suszonymi grzybami, a czasami również z kluseczkami. Od domu do domu chodzą przebierańcy, czyli Gwiżdże , a wśród nich m.in. śmierć z kosą, dziad z babą, a nawet… bocian podszczypujący dziewczyny.

Z Kaszubami nierozwiązalnie połączona jest tradycja zażywania tabaki , czyli sproszkowanych liści tytoniu. Kaszubi uprawiali tradycyjnie tytoń w przydomowych ogródkach, a później w specjalnych, ceramicznych naczyniach tarli go i wzbogacali o ciekawe aromaty. Gdy na Kaszubach usłyszysz “Chcemë le so zażëc!”, szykuj nos na kolejną porcję tabaki.

Pod tym hasłem w Chmielnie odbywają się Mistrzostwa Polski w Zażywaniu Tabaki , czyli rodzaj kaszubskiego stand-upu. Ocenia się nie tylko sposób zażywania, ale też ubiór, autoprezentację i tzw. gadkę, czyli to, jak uczestnik potrafi zabawić swoich słuchaczy.

Tabakę przechowywano w tabakierach, a ich tworzenie stało się osobną gałęzią sztuki ludowej – rogarstwem . Tradycyjnie tabakiery wykonuje się z rogów bydła, ale współcześnie coraz popularniejsze są drewniane tabakiery ozdabiane kaszubskimi motywami kwiatowymi. Amator tabaki powinien mieć swoją tabakierę – zrobiłem więc stosowne zakupy w sklepie Farwa w Kościerzynie.

Gdzie spać na Kaszubach? Polecane miejsca noclegowe (hotele, apartamenty, agroturystyki)

Odwiedzając Kaszuby Południowe, będziesz mógł wybrać miejsca noclegowe z dość szerokiego spectrum możliwości. Dostępnych jest kilka hoteli w standardzie trzech gwiazdek, sporo komfortowych hoteli i apartamentów oraz pokoi gościnnych. Sporo miejsc noclegowych leży tuż nad kaszubskimi jeziorami.

Jeśli masz ochotę na wypoczynek w hotelu z dostępną strefą SPA , dobrym wyborem będzie Bazuny Hotel & SPA w Kościerzynie. Poza SPA, polecam ich przepyszne śniadania!

Proponuję, abyś chociaż część z nocy spędzanych w tej części Kaszub zaplanował w miejscach bliskich natury. Do wyboru masz liczne agroturystyki (część z nich znajdziesz na trasie turystycznej “Szlakiem Kaszubskiej Żurawiny”) i domki do wynajęcia położone w pięknych okolicznościach.

Domki do wynajęcia na Kaszubach

Domki do wynajęcia cieszą się rosnącą popularnością. Jeśli na Kaszuby wybierasz się większą grupą, w domku będzie Wam prawdopodobnie najwygodniej. To też większa prywatność i niezależność, a dodatkowo możliwość lepszego “zadomowienia” się m.in. dzięki kuchni, w której możesz przygotowywać smaczne śniadania. Bardzo polubiłem się z domkami na wynajem.

Zatrzymaliśmy się w jednym z drewnianych domków w Leśnej Osadzie  w miejscowości Bartoszylas. Zobacz zdjęcia domków i zdecyduj, czy podobają Ci się tak, jak nam. 

My mieliśmy przyjemność zatrzymać się w ekskluzywnym domku do wynajęcia Leśna Osada położonym w Bartoszymlesie, z dala od hałasu i tłumów. Kameralne “osiedle” składa się z trzech zupełnie różnych architektonicznie budynków wyposażonych “po korek”. Otoczenie jest kameralne, a domki są na tyle daleko od siebie, że nikt nie naruszy Twojej prywatności podczas relaksu na tarasie.

Poza obowiązkowymi elementami wyposażenia domków (telewizor, szybki internet), znajdziesz w nich zmywarkę, mikrofalówkę, grilla, wiszący fotel na tarasie… Dla wygody na piętrze domku dostępna jest nawet druga toaleta. To absolutnie najpiękniejsze domki do wynajęcia, w jakich byłem.

Sprawdź artykuł:  Booking.com – jak mądrze i tanio rezerwować noclegi?

Agroturystyki na Kaszubach

Nie sposób w artykule wymienić wszystkie agroturystyki na Kaszubach, które zasługują na Twoją uwagę. Wiele z nich leży blisko lasu lub w okolicy jezior, więc są one idealnym punktem wypadowym do zwiedzania atrakcji Kaszub. My na kilka dni zatrzymaliśmy się w agroturystyce “U Kaszuby” w miejscowości Sarnowy niedaleko Kościerzyny.

Bardzo podobało się nam w położonej obok Kościerzyny  agroturystyce “U Kaszuby” . Aby zarezerwować pobyt, zadzwoń do Pana Irka albo  napisz do niego na Facebooku

U Kaszuby odpoczywało się nam bardzo przyjemnie. Nasz pokój był przestronny, miał swój aneks kuchenny z dobrym wyposażeniem (hitem była zastawa z motywami kaszubskimi z zakładów Lubiana) i miejsce do pracy. Przed domem rosły tony kwiatów, w stawiku wygrzewały się żółwie wodne, a pod drewnianymi wiatami… zajadaliśmy się śniadaniem od Pana Irka.

W zależności od rejonu Kaszub, w którym będziesz się chciał zatrzymać, zwróć uwagę na m.in.:

• Pokoje gościnne “Jelonek” – leżą we Wdzydzach Kiszewskich, bardzo blisko do Krzyża Jezior Wdzydzkich; dostępne pokoje 2-osobowe oraz 4-osobowy apartament),
• Gościniec “Kaszubski Las” – tuż przy rzece Wierzycy, w ciszej i otoczonej naturą okolicy; do dyspozycji pokoje 2-osobowe i apartamenty, które pomieszczą do 6 osób; obiekt nowy – powstał w 2019 r.,
• Gospodarstwo Agroturystyczne “Zielony Kot” – obiekt w miejscowości Lipusz; klimatyczny, wyremontowany budynek z lat 50. XX wieku, na miejscu prowadzone są warsztaty ceramiczne; dostępne pokoje 2-, 3- i 4-osobowe.

Gdzie zjeść na Kaszubach? Polecane restauracje z lokalnymi daniami kuchni kaszubskiej

Moim problemem w czasie podróży było dawniej to, że w restauracjach zamawiałem ciągle te same, znane mi już dania. Nie otwierałem się przez to na nowe smaki i nie rozszerzałem spectrum dań, których miałem okazję próbować. Nie popełniłem tego błędu na Kaszubach i Tobie też radzę zajrzeć do kilku polecanych, lokalnych restauracji.

Na Kaszubach warto spróbować kilku dań lokalnej kuchni, które je się w tym regionie już od zamierzchłych czasów. Spróbuj trafić w odwiedzanych przez siebie miejscach chociaż jedno z tych dań:

• zupa z brukwi – w kaszubkim menu pojawiała się jesienią, dodawano do niej mięso wieprzowe lub gęsinę,
• kaszubski żur – dostępny w większości restauracji z lokalną kuchnią; tradycyjna potrawa wielkopostna przygotowywana oczywiście z samodzielnie przygotowanego zakwasu,
• potrawy ze śledzia – na Kaszubach ryb nigdy nie brakowało, a ważne miejsce na stole zajmował śledź; w Starych Polaszkach 13 zjadłem pyszny tatar ze śledzia, ale smaczny będzie też na pewno śledź w śmietanie,
• ruchanki kaszubskie – placki z żytniego ciasta chlebowego o nazwie, która pochodzi o “wyruchania”, czyli… wyrośnięcia i wyrobienia ciasta,
• plince kaszubskie – kaszubski odpowiednik placków ziemniaczanych, które udało nam się przygotować w czasie gotowania z Panią Haliną z agroturystyki Gościna .

Jeśli szukasz dobrej restauracji na Kaszubach, proponuję Ci odpowiedzić restaurację Stare Polaszki 13 w miejscowości Stare Polaszki. Już sam budynek, w którym się znajduje, ma wiele uroku i pasuje do kaszubskiej stylistyki. Kuchnia opiera swoje dania na lokalnych produktach – rybach, serach, ale też warzywach z ogródka restauracji.

W Starych Polaszkach 13 zamówiliśmy kilka kaszubskich dań – m.in. tatara ze śledzia, sałatkę z lokalnie wytwarzanym serem, a na deser ruchanki kaszubskie. Poza jedzeniem, możesz się tu zatrzymać na noc, bo w obiekcie dostępnych jest kilka pokoi gościnnych.

Mieliśmy też okazję zajrzeć do Babcinej Kuchni w Grzybowskim Młynie , gdzie trafiliśmy zaraz po spływie kajakowym Wdą. To miejsce możemy polecić równie gorąco jak Stare Polaszki 13. Menu zawiera sporo lokalnych, kaszubskich dań, które trafiają do Ciebie smaczne i pięknie podane. Kawka też niczego sobie – w sam raz po mocnym wiosłowaniu.

W Kościerzynie odwiedziliśmy restaurację Rzemyk i Stary Browar Kościerzyna , w którym działa również tryzgwiazdowy Hotel Browar Kościerzyna . W obu miejscach zjesz dobrze i lokalnie, a w Starym Browarze wypijesz dodatkowo piwo warzone tuż obok Twojego stolika.

Jak dojechać na Kaszuby? Transport i przemieszczanie się w obrębie Kaszub Południowych

Kaszuby to region dobrze skomunikowany z resztą Polski. Pociągiem możesz dojechać do Kościerzyny, a dalej podróżować autobusami do Wdzydz Kiszewskich, Loryńca, Grzybowskiego Młyna, Nowego Klincza, Nowej Kiszewy, Borska. Połączenia sprawdzisz najwygodniej na e-podroznik.pl .

Jeśli chcesz mieć jednak dostęp do wszystkich atrakcji Kaszub Południowych, najwygodniej będzie Ci się zwiedzało region samochodem . Auto pozwoli Ci dojechać do wielu miejscówek, które będą nieosiągalne transportem publicznym, a dojazd do nich np. rowerem może być w miarę czasochłonny. Jeśli nie goni Cię czas – polecam rower, ale jeśli Twój urlop jest krótki – przyjedź na Kaszuby samochodem.

Podróżując samochodem po Kaszubach polecam Ci posłuchać Radia Kaszëbë , w którym część audycji odbywa się w języku kaszubskim. Warto posłuchać hymnu kaszubskiego granego o godz. 12:00, a wcześniej audycji “Klaprë ë Pludrë” , czyli “Plotki i ploteczki”.

W czasie podróży na Kaszuby jeździliśmy samochodem Mitsubishi Ecplise Cross PHEV , który udostępnił nam nasz partner, czyli Mitsubishi Polska. Wysoko zawieszony SUV był dobrym wyborem w starciu z pięknymi, ale często nierównymi leśnymi drogami Kaszub, a napęd hybrydowy pozwalał nam poruszać się prawie bezszelestnie. Otoczenie parków krajobrazowych i rezerwatów zobowiązuje do odpowiedzialnej turystyki.

Przy atrakcjach Kaszub bez problemu znajdowaliśmy darmowe parkingi (poza wsią Wiele, gdzie działa duży i dość tani parking gminny) z dość dużą liczbą dostępnych miejsc. Pomimo podróży w sezonie (lipiec), nie mieliśmy większych problemów z parkowaniem. Czasami odkrywaliśmy miejscówki, w których byliśmy jedynymi turystami.

Kaszuby i Kociewie – jak wydłużyć zwiedzanie i spędzić urlop na północy Polski?

Gdy wybierzesz się już na północ Polski, polecam Ci zwiedzić kompleksowo Kaszuby, a później skierować się albo do Trójmiasta, albo do mojego odkrycia sezonu, czyli Kociewia . To region położony między Kaszubami a Wisłą, w którym możesz odpocząć równie różnorodnie, jak na Kaszubach.

Sprawdź artykuł: Co WARTO zobaczyć na Kociewiu? 21 najciekawszych ATRAKCJI

Artykuł ten pozwoli Ci dobrze zaplanować trasę zwiedzania. Gdy okaże się, że Kaszuby zwiedzisz wcześniej, niż skończy się Twój urlop, atrakcje Kociewia będą idealnym dopełnieniem wycieczki. My zaczęliśmy od Kociewia, później 5 dni spędziliśmy na Kaszubach, a dopiero po tym wróciliśmy do domu. Genialny pomysł na urlop. ;)

Odkryłeś właśnie listę najważniejszych atrakcji i miejsc wartych zobaczenia na Kaszubach Południowych, w tzw. Sercu Kaszub. Do wyboru masz ogrom rodzajów aktywności – piesze wycieczki, aktywności na wodzie, zwiedzanie miast i wsi, doświadczenia kulinarne. Pomysłów nie zabranie ani na weekendowe zwiedzanie Kaszub, ani na dłuższy urlop w tych stronach. Mam nadzieję, że pomogłem Ci w planowaniu podróży – życzę udanego zwiedzania Kaszub!

Artykuł powstał we współpracy z Lokalną Organizacją Turystyczną “Serce Kaszub”, na której zaproszenie zwiedzaliśmy Kaszuby Południowe. Partnerem motoryzacyjnym podróży było Mitsubishi Polska, które udostępniło nam samochód Mitsubishi Eclipse Cross PHEV. Jeśli jesteś zainteresowany podobną współpracą z moim blogiem, odwiedź proszę stronę  Współpraca .

Dzięki, że przeczytałeś ten artykuł!

Napisaliśmy go zgodnie z naszymi standardami jakości publikacji , korzystając z  15 lat doświadczenia w podróżach . Dbamy o to , aby tekst był aktualny, wiarygodny i pełen osobistych wskazówek. 

• Chciałbyś coś dodać do artykułu? Zauważyłeś błąd lub nieaktualne dane? Napisz do nas korzystając ze strony Kontakt .
• Poznaj zespół bloga i dowiedz się, dlaczego podróże są dla nas ważne. Sprawdź też nasze inne kierunki podróży . 
• Możesz postawić nam wirtualną kawę za dowolną kwotę, która pomoże w rozwoju bloga. Treści na blogu są i będą darmowe .

Skomentuj artykuł

GOTOWY NA ROCK?

Doświadczenie.

Biuro Turystyki Zagranicznej „Kaszub-Travel”  posiada wieloletnie doświadczenie w organizacji imprez turystycznych na terenie naszego kraju i całej Europy. Zapewniamy profesjonalną i miłą obsługę, m.in. wysoko wykwalifikowaną kadrę pilotów, przewodników i pracowników biura, którzy dołożą wszelkich starań, by podczas każdej imprezy czuli się Państwo bezpiecznie i komfortowo.

Korzystamy pondto ze sprawdzonej bazy hotelowej i gastronomicznej. Wysoką jakość naszych usług potwierdzają certyfikaty przyznane przez Polska Izbę Turystyki oraz wyróżnienia:

• Nagroda Polskiej Izby Turystyki GLOBUS 2001 w kategorii „Najlepszy produkt turystyczny”
• Odznaka honorowa Ministra Gospodarki „Za Zasługi dla turystyki”

ZADOWOLENI KLIENCI

Najbardziej jednak cieszą nas pozytywne opinie i zadowolenie Klientów, którzy wspólnie z nami poznawali Polskę i Europę. Naszym atutem są też przystępne ceny, dzieki którym w naszej ofercie każdy znajdzie coś dla siebie. Jesteśmy przekonani, że imprezy objazdowe – które są naszą specjalnością – dostarczą Państwu niezpomnianych wrażeń pozostających w pamięci przez długie lata i będą idealną propozycją na wymarzony urlop. Serdecznie zapraszamy do skorzystania z naszej oferty.

• All Inclusive
• Last Minute
• Last Minute Egipt
• Wyspy Kanaryjskie
• Wypoczynek i Zwiedzanie
• LATO 2024 First Minute
• Weekendy samolotem
• Wycieczki autokarem
• Fuerteventura
• Własny dojazd
• Hotele dla bardzo wymagających klientów
• Safari i Zanzibar
• Free ski - Karnet w cenie
• Narty i snowboard
• Włochy samolotem
• Narty autokarem
• Polecane oferty dnia
• Hotele ze zjeżdżalniami i aquaparkiem
• Hotele dla rodzin z dziećmi
• Obozy i Kolonie
• Otwórz Swoje Biuro Podróży

Opinie: wysoko oceniane hotele

• Forum 9.9/10
• Four Seasons Resort 9.8/10
• Titanic Resort and Aqua P 9.8/10
• Acacia Resort 9.8/10
• Piramide Salou 9.8/10
• Jaz Samaya 9.8/10
• Novotel Palm 9.8/10
• BG Club Portinatx 9.7/10

Opinie: wysoki standard hotelu

Opinie: ostatnio oceniane hotele.

• Domina Coral Bay Oasis 7.0/10
• Przelot turystyczny - Bil 9.6/10

• Traveliada.pl  
• Przewodnik  
• Polska  
• Kaszuby  

Przewodnik Kaszuby

Regiony kaszuby, przewodnik turystyczny polska kaszuby zobacz, gdzie warto jechać na wakacje co warto zwiedzić.

Region kulturowy znajdujący się w północnej Polsce, leżący na terenie Pomorza. Kraina jest zamieszkiwana przez Kaszubów (autochtonicznych Pomorzan), którzy posługują się językiem kaszubski (sklasyfikowanym przez lingwistów jako język regionalny, tzw.etnolekt). Ponieważ są to tereny historyczne, trudno jest wyznaczyć ścisłe granice Kaszub. Jest to jednak obszar zajmujący powierzchnię ok. 6200 km2, obejmujący 43 gminy województwa pomorskiego. Krajobraz Kaszub składa się z piaszczystych, szerokich plaż na wybrzeżu, pięknych lasów oraz licznych jezior. Kaszuby wszystkim kojarzą się nie tylko z przyrodą, ale również z bogatą tradycją lokalnych zwyczajów i fascynującym, kolorowym folklorem. Nazwa "Kaszuby" po raz pierwszy pojawia się w bulli Grzegorza IX z 19 marca 1238r. We fragmencie mowa jest o Bogusławie - księciu Kaszub. Dziś na Kaszubach panują również świetne warunki do uprawiania czynnego wypoczynku. Szczególnie polecane są spływy kajakowe. W kaszubskich lasach można też jeździć konno, a ci, którzy szukają silniejszych wrażeń, na pewno nie zawiodą się z możliwości wypróbowania nart wodnych.

CO WARTO ZWIEDZIĆ NA KASZUBACH?

Muzeum kaszubskie w kartuzach, akwedukt w fojutowie, rezerwat jar rzeki raduni, zamek w bytowie, muzeum hymnu narodowego w będominie, półwysep helski, chcesz zarezerwować egzotyczne wakacje, oferty last minute, narty, wyjazdy firmowe, a nie wiesz gdzie jechać skontaktuj się z nami. doradzimy ci miejsce, wycieczkę i hotele. napisz do nas: [email protected].

Tourist Attractions of Kaszuby Region

Kashubs region (polish: kaszyby) is very popular among polish and international tourist. its proximity to gdansk lech wałesa airport makes them a convenient holiday destination, especially in the times of covid pandemics, when most people search for holiday destinations far from crowds. this is why it is the highest time to discover so called “kaszuby switzerland” and fall in love in the pristine region of forested hills and lakes..

Kaszyby is a cultural region in northern Poland and a part of Pomerania region. It is an area inhabited by, among others, Kashubs (indigenous Pomeranians) who speak the regional Kashubian language . Kashubs are proud of their speech, but they consider themselves rather as Poles. Ethnically Kaszuby include those communes where Kashubs constitute at least 30% of the community and where there are vivid social and cultural activities. Within these boundaries, Kaszuby has an area of ​​7,009 km². Historicly Kaszuby includes those communes where the local Kashubian community lived 200 years ago and after the Second World War they settled here again (Kashubians constitute a small percentage here, less than 30%). They cover a total area of ​​4,759 km².  

Kashubian culture is extremely interesting and completely different from the cultures found in other regions of Poland. Until now, traditional Kashubian costumes, songs, music and the language have been preserved. If you want to get to know Kashubian folklore better, you have to visit the Kashubian Ethnographic Park in Wdzydze Kiszewskie . This park, located about 70 km south-west of Gdańsk, boasts over a 100 years history. When it was founded in 1906, it was the first open-air museum. The park apart from normal museum exhibitions offers also workshops on Kashubian language and the art of craftsmanship.

Kashubian embroidery is the hallmark of Kashubia (you will also find it as a folk symbol at all our Pomeranian webpages). Although we have a dozen or so types of Kashubian embroidery, the common feature is the colors. These are the five basic colors: blue, black, yellow, green and red. Traditional motifs are references to flowers: tulips, pansies, lilies, roses and forget-me-nots. Today, embroidery is still a hobby of many Kashubian women and an idea for spending free time. It is difficult to find a Kashubian household where we cannot find scarves, tablecloths or tableware decorated with traditional embroidery.

A wonderful, extremely colorful element of Kashubian culture is the traditional folk costume , worn on special occasions. Blue, red and green, wide, women's knee-length skirts, a white apron, a white embroidered blouse and a black velvet corset - this is a popular women's Kashubian outfit. Gentlemen, on the other hand, wear white pants with a white shirt tied with a red ribbon under the chin. They pull a black vest over the shirt.

Traditional Kashubian cuisine is rich in fish and meat, including goose meat , which is a culinary pride. Unique dumplings, i.e. pancakes made of yeast or bread dough or schnitzel with glance, which are a round glazed raisin cookie, are homemade desserts that can be found in many Kashubian restaurants.

Top Kaszuby attractions:

• Ethnographic Park Wdzydze Kiszewskie

Stone circles in Odry

Bytów castle.

• Kartuzy town

Ethnographic Park in Wdzydze Kiszewskie

It is a place where you can admire the art of pottery, amber making, folk embroidery, unusual attractions of arts and crafts, and in general - breathe the Kashubian atmosphere. There are over 50 buildings characteristic of the rural landscape of Kashubia, Kociewie and Bory Tucholskie regions from the 17th to the 20th century.

It is situated about 50 km from Gdańsk (less than an hour trip). It is especially famous for its upside down house . It stands on its roof and you enter it by the window. In the house you move on the ceiling and you make a journey to Polish Communist era as all the furniture come from then. Of course the main attraction is that the house plays tricks to your ears labyrinth and it is very hard to walk straight there. The house stands in the educational centre where among other attractions you can see the longest board in the world, the largest playing piano and household appliances museum. There is also a possibility to visit the centre with a guide so, don’t wait too long and book the trip. The centre’s aim is to promote history, language and culture of Kaszuby region.

In this floral reserve there is a graveyard of the Goth tribe . You can find here stone circles and burial mounds, i.e. mound-shaped graves, which are the place of burial. The circles are 15 to 33 meters in diameter and protrude from the ground to a height of 20 to 70 cm, they are referred to as the "Polish Stonehenge".

It is an unofficial capital of Kaszuby region. An excellent source of knowledge about the Kashubian culture are the rich ethnographic collections of the Kashubian Museum in Kartuzy . Another place worth a visit is the Carthusian monastery complex with a Gothic temple - now the Collegiate Church with a unique roof in the shape of a coffin lid, dating from the Baroque period.

It rises 329 meters above sea level and is the highest place not only in Pomerania, but also in the whole of northern Poland and European Lowlands . In 1997, the Kashubian Observation Tower named after John Paul II was opened at the top, from which visitors can admire the vast panorama of the surrounding area. The easiest way to get to Wieżyca is via the black trail, from the parking lot located approx. 100 m from the national road No. 20 (Gdańsk - Kościerzyna). From the top, visitors can see not only Kashubian forests and lakes, but also - in completely cloudless weather - also Hel Spit, which seemingly seems to be hundreds of kilometres away. Climbing the tower, despite its height (approx. 35 m), is not difficult. The stairs are comfortable and wide, with appropriate railings, and the terrace itself is also extensive.

The gothic Teutonic castle from the 14th and 15th centuries, initially the seat of the Teutonic prosecutor, and then the property of Pomeranian dukes. The castle nowadays hosts a hotel and Western Kashubs Museum with ethnographic and historical exhibitions.

Kaszuby region has really much to offer. First of all, its pristine peacefulness, beautiful hilly forests and lakes. Furthermore, there is this unique Kashubs culture with all its folklore allure. Finally, there is delicious, natural cuisine. It is just a perfect location for holidays during pandemic times. If you find this area interesting, just contact one of our professional group coordinators and start your Kaszuby adventure with us. You can also check our one day tour package from Gdańsk if you are spending your holidays in Tri-city and would like to explore the region a little more. Kaszuby will charm you with their hospitality.

Author: Agnieszka Szwedzińska

Date 18.03.2021

Przewodnik Po Kaszubach 2022 – trasa Kartuzy – Chmielno – Kawle Dolne – Wieżyca – Wdzydze Kiszewskie – Lubiana -Kościerzyna – Gołubie

Przewodnik po Kaszubach – gotowe trasy zwiedzania Kaszub przygotowane przez Przewodnika PTTK.  Przewodnik po Kaszubach to moje autorskie plany wycieczek po Kaszubach z podziałem na pobyty 2—dniowe, 1–dniowe i kilkugodzinne.

Przewodnik po Kaszubach –  propozycje na rok 2022 zamieściłam w zakładce WYCIECZKI  Znajdują się tam gotowe propozycje wycieczek wraz z harmonogramem, cenami biletów i usług przewodników.

Wycieczka jest tak zbudowana, że może być wykorzystywana zarówno do zwiedzania indywidualnie jak i w grupach z przewodnikiem.

Przewodnik po Kaszubach 2 – dniowa wycieczka po Kaszubach – propozycja na rok 2022.

Trasa wycieczki, biegnie wśród pięknych i malowniczych terenach Kaszub. Poznacie dziedzictwo, kulturę i tradycje regionu. Będą stroje ludowe, haft kaszubski, legendy oraz trochę techniki. Mniej i tej bardziej skomplikowanej. Wpadniemy z wizytą do najstarszego na Kaszubach warsztatu garncarstwa. Będzie też przejazd drezyną oraz wiele innych atrakcji i ciekawostek.

DZIEŃ PIERWSZY TRASA : KARTUZY – CHMIELNO – KAWLE DOLNE – WIEŻYCA

1.Spotkanie z Przewodnikiem w umówionym miejscu.

2. Pierwszego dnia odwiedzimy Muzeum Kaszubskie im. F. Tredera. Wspólnie poznamy obyczaje, kulturę, tradycję i sztukę ludową regionu. Zobaczymy narzędzia, które w przeszłości wykorzystywane były przez Kaszubów. Cena biletu 12 zł/osoba, ulgowy 7 zł/osoba. 3. Przejazd do Chmiela, malowniczo położonej, kaszubskiej letniskowej wsi a tam odwiedzimy Pracownię Ceramiki Kaszubskiej rodziny Neclów , która zajmuje się garncarstwem już od 10 pokoleń. W warsztacie zobaczymy jak powstaje prawdziwe rzemiosło kaszubskie, cena biletu 9 zł /osoba 4. Czas wolny w Kartuzach 5. Przejazd do Kaszubskiej Zagrody „Bielickowo” w Kawlach Dolnych gdzie znajduje się prywatny skansen maszyn rolniczych, pojazdów oraz wiele innych zabytków techniki i przedmiotów związanych z regionem. Bilet 20 zł/osoba 5. Gdy siły i pogoda nam dopiszą wejdziemy na  wieżę widokową na „Szczycie Wieżyca” , która znajduje się na terenie rezerwatu pod tą samą nazwą. Jest to najwyższy szczyt na całym Niżu Środkowoeuropejskim – 329 m wysokości. Dotarcie do wieży widokowej z parkingu zajmuje około 15-20 minut. Prowadzi do niego leśny szlak, który pokonuje się bez większego wysiłku. Wejście do rezerwatu bezpłatne, na wieżę (6 zł). Parking płatny.

DZIEŃ DRUGI TRASA : WDZYDZE KISZEWSKIE – LUBIANA – KOŚCIERZYNA – GOŁUBIE

2. Spacer i zwiedzanie jednego z najstarszych skansenów kaszubskich na wolnym powietrzu. Muzeum Kaszubski Park Etnograficzny. Cena biletu 17 zł/osoba.

3. Za kupy w sklepie firmowym w zakładzie porcelany w Lubianie k/Kościerzyny. Zakłady Porcelany Stołowej „LUBIANA” tworzą największą „GRUPĘ PORCELANOWĄ” w Europie W w jej skład wchodzą zakłady produkcyjne Lubiany, Ćmielów i Chodzież.

4. Czas wolny w Kościerzynie

5.Przejazd do  Gołubia i pobyt w Ogrodzie Botanicznym gdzie dowiemy się wielu ciekawostek na temat zgromadzonych roślin. Cena biletu do ogrodu 16 zł. Przewodnik 100 zł.

6. Wyjazd w drogę powrotną około godziny 16.00

Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.

• Ciekawostki

Jakie są najciekawsze atrakcje Kaszub, których na pewno nie zapomnisz ? Są tu zarówno wspaniałe parki narodowe i krajobrazowe jak i ciekawe miejscowości, muzea, zabytki i zamki. Oto co warto zobaczyć na Kaszubach.

Zaczniemy od malowniczo położonej miejscowości w sercu Borów Tucholskich. Wieś Charzykowy położona na brzegach Jeziora Charzykowskiego jest bramą do niezwykłego świata fauny i flory. Samo jezioro posiada wysokie 25-metrowe brzegi. Znajduje się tu punkt widokowy z pięknym widokiem na ujście Strugi Siedmiu Jezior. Charzykowy uznane są za jedną z najpiękniejszych kaszubskich wsi.

Czytaj więcej: Charzykowy – wielki duch kaszubskiej wsi

Kaszubski Park Etnograficzny

Atrakcje Kaszub zgromadzone są także we Wdzydzach Kiszewskich, gdzie znajduje się Kaszubski Park Etnograficzny. Został założony już w 1906 roku. Znajdują się tam liczne chaty, wiatraki, kościół budynki gospodarcze i wyposażenie z dawnych lat , a wszystko to jest znakomitym świadectwem kultury kaszubskiej.

Czytaj więcej: Wdzydze Kiszewskie – najstarszy skansen w Polsce

Diabelski Kamień

Jest taka atrakcja Kaszub, o której mówi się, że palono tam czarownice. Podobno na Diabelskim Kamieniu wyprawiały harce. Takich czarcich kamieni jest kilka, a największy i najbardziej znany znajduje się w pobliżu Odargowa w powiecie puckim . Kamień ma pięć wyżłobień. Według legendy to ślady pazurów diabła, który był przykuty do skały. Kolejne kamienie znajdują się koło Świecina, Brodnicy Górnej (nad j. Ostrzyckim) i Owśnic.

Kościół w Pomieczynie

Był styczeń 1945 roku, trzaskający mróz. Ewakuowano obóz koncentracyjny KL Stutthof. Esesmani mieli strzelać do każdego, kto próbuje uciec. Kaszubi przekazywali sobie z ust do ust, że przez ich wsie „Stutthof idzie”. Gdy marsz śmierci doszedł do Pomieczyna, niewielkiej kaszubskiej wsi, więźniów zamknięto w kościele. Mieszkańcy zmobilizowali się. Niektórzy starali się upić Niemców, a pod ich nieuwagę ukrywali uciekinierów w okolicznych domach.  Niedługo nie będzie nikogo, kto będzie w stanie opowiedzieć tę historię. Powstaje dokument na temat tych wydarzeń, brakuje jednak środków.  Można pomóc w realizacji filmu , a kościół oglądać dziś jako atrakcję.

Czytaj koniecznie: Ryzykowali życiem, by ocalić więźniów obozu. Historię Wsi sprawiedliwych zna garstka osób: to ostatni moment, by została opowiedziana

Kamienne kręgi na Kaszubach

To jedna z ciekawszych atrakcji Kaszub. Kamienne kręgi powstały między I a III wiekiem i prawdopodobnie zostały zbudowane przez Gotów przybyłych ze Skandynawii. Są tam zarówno kurhany gdzie grzebano zmarłych, jak i kręgi o nieznanej funkcji. Najczęściej powtarzaną wersją jest ta, że były to miejsca sądów, obrad i narad. Kamienne kręgi na Kaszubach znajdują się m.in. w Węsiorach, Odrach, Leśnie, Brąchówku a także nieco dalej na zachód – w Grzybnicy.

Dowiedz się więcej:  Kamienne kręgi na Kaszubach – polskie Stonehenge

Kaszuby atrakcje – Bory Tucholskie

W Borach Tucholskich znajdziemy przejrzyste jeziora lobeliowe i 42 gatunki motyli . Są tam szlaki kajakowe i miejscowości wypoczynkowe z wypożyczalniami sprzętu wodnego. Atrakcji Kaszub nie brakuje. To idealna kraina na wakacje. Park Narodowy Bory Tucholskie należy do światowych rezerw biosfery UNESCO .

Czytaj więcej: Bory Tucholskie – kraina krystalicznych jezior

Zamek w Bytowie

Piękny i okazały zamek w Bytowie to największy zabytek tej miejscowości. Wzmianki o osadzie Bitom (nie mylić z Bytomiem), Gall Anonim zawarł w swych księgach już w 1113 roku. Twierdza powstała tam później, zaczęto ją budować w 1390 roku. Na początku zamek był krzyżacki, a potem przekształcono go w warownię książąt pomorskich.

Dowiedź się więcej o Bytowie:  Bytów – średniowieczne miasto z okazałym zamkiem

Wiadukt w Bytowie

W Bytowie znajduje się nie tylko zamek, ale też inna atrakcja Kaszub. Nad Borują wznosi się imponujący kamienny most kolejowy, zwany także wiaduktem w Bytowie . Według legendy w jednym z filarów znajduje się zalane betonem ciało jednego z tragicznie zmarłych robotników. Ile w tym prawdy? Trudno powiedzieć co jest tylko legendą.

Słowiński Park Narodowy

To jeden z najpiękniejszych parków narodowych w Polsce i co ciekawe także znajduje się na Kaszubach, które ciągną się aż do morza. Cudowna kraina wydm z ruchomymi piaskami to miejsce, gdzie można odpocząć jak nigdzie indziej i zadumać się nad pięknem przyrody. Ruchome piaski zmieniające swe położenie od 3,5 do 10 m na rok są też wdzięcznym obiektem do fotografowania. W Słowińskim Parku Narodowym można podziwiać także torfowiska, łąki i lasy. Tu znajduje się też wzgórze Rowokół o wysokości 115. To najwyższe wzniesienie na Pobrzeżu Słowińskim i święta góra Kaszubów.

Poznaj więcej ciekawostek:  Słowiński Park Narodowy – kraina wydm

Szymbark – najciekawsze atrakcje Kaszub

Atrakcje Kaszub znajdują się także w Szymbarku, gdzie jest m.in. najdłuższa deska na świecie, czy dom do góry nogami. To tu można zobaczyć replikę bunkra Tajnej Organizacji Wojskowej lub pograć na największym fortepianie świata. Nie należy mylić Szymbarku na Kaszubach z tym w woj. warmińsko-mazurskim, gdzie znajduje się piękny zamek.

Czytaj więcej:  Szymbark – top 10 oryginalnych atrakcji prosto z Kaszub

Wieżyca – najciekawsze atrakcje Kaszub

Kaszuby atrakcje mają także dla miłośników chodzenia po górach. No, górkach. Wieżyca to najwyższe wzniesienie Niżu Środkowoeuropejskiego i mierzy 329 m n.p.m. Może to nie jest imponująca wysokość, ale jak na atrakcję Kaszub jak najbardziej. Można tu podziwiać 150-letni bukowy las. Można wejść tu czarnym szlakiem i podziwiać piękną panoramę z wieży widokowej.

Czytaj więcej:  Wieżyca – jedyna taka góra w Europie

Kościerzyna – najciekawsze atrakcje Kaszub

W Kościerzynie znajduje się Muzeum Kolejnictwa , gdzie można podziwiać wystawę rzadkich parowozów. W tym miejscu przecinają się ważne szlaki kolejowe. Także tam można znaleźć Muzeum Akordeonu w Kościerzynie, które powstało w 2010 roku i w którego zbiorach znajduje się ponad 180 wyjątkowych akordeonów. Trzeba przyznać, że atrakcje Kaszub potrafią być niezwykłe.

Czytaj więcej: Najdziwniejsze muzea w Polsce (część II)

Kaszuby atrakcje – zamek w Łapalicach

To taki zamek, który nigdy zamkiem nie był. Budowla, która wydaje się zabytkiem, a wcale nie jest stara. Zamek w Łapalicach niedaleko Kartuz to niezrealizowane marzenie prywatnego inwestora. Nadzór budowlany wstrzymał pracę, a miejsce to stało się łupem dla poszukiwaczy ciekawych miejsc i plenerów zdjęciowych.

Czytaj więcej: Nieznane atrakcje Polski. 6,5 wabika dla ciekawych

Atrakcje Kszub – Kartuzy

Kartuzy są pięknie położone nad czterema jeziorami i choćby dlatego warto je odwiedzić. Można tam podziwiać takie atrakcje Kaszub jak gotycki zespół klasztorny , a na uwagę zasługuje także Muzeum Kaszubskie . Miłośnikom oręża możemy polecić Muzeum Ziemi Kaszubskiej i Sprzętów Militarnych .

Sanktuarium Maryjne Matki Boskiej Sianowskiej Królowej Kaszub w Sianowie

Jeśli już odwiedzać na Kaszubach atrakcje takie jak kościół, to ten o którym mówi się, że jest Sanktuarium Królowej Kaszub. Świątynia znajduje się w Sianowie w tzw. Szwajcarii Kaszubskiej. Znajduje się tam gotycka figurka z drewna czczona na Kaszubach już od średniowiecza. Maryja Sianowska jest patronką młodzieży przedślubnej, jeszcze uczącej się.

Wdzydzki Park Krajobrazowy

We Wdzydzkim Parku Krajobrazowym można się naprawdę odprężyć pośród pięknej przyrody. Jest to teren chroniony torfowisk i bagien, ale są tu także liczne szlaki piesze. Można odwiedzić m.in. młyn wodny w Lipuszu i wieżę widokową we Wdzydzach oraz inne atrakcje Kaszub.

Labirynt koło Władysławowa

W Swarzewie w pobliżu Władysławowa znajduje się ekstremalny labirynt w polu kukurydzy. Można tam zabłądzić! Ten los podzieliło już ponad 2000 osób. Wysiano 260 tys. nasion, by stworzyć tą piękną kaszubską atrakcję.  Wszystkie ścieżki mają łącznie 3,5 km długości.  Bilety normalne kosztują 25 zł, a ulgowe 20 zł.

Hel – najciekawsze atrakcje Kaszub

Hel także należy do Kaszub. To jeden z najciekawszych zakątków Polski. Półwysep można uznać za jeden z krańców naszego kraju. Warto zobaczyć tam bunkry i wypocząć na jednej z pięknych plaż. Koniecznie podziwiając zachód słońca.

Czytaj także: Nietypowe atrakcje Półwyspu Helskiego

Kaszuby atrakcje mają także w Łebie. Labirynt, park linowy, jurapark, piękne plaże. Można tu znaleźć wszystko: także wielu turystów. Tym, którzy wybierają Kaszuby ze względu na niewielkie zatłoczenie, polecamy Łebę po sezonie.

Czytaj więcej: Łeba – atrakcje krainy wydm (i dinozaurów!)

Groty Mechowskie

Groty Mechowskie stanowią najkrótszą trasę turystyczną Polski mierzącą 61 m. Ta atrakcja Kaszub nie zabierze Wam więc dużo czasu. Piękne jaskinie sufozyjne mienią się różnymi kolorami dzięki grze świateł. Posiadają niewielkie stalaktyty i żebra, częściowo zabarwione na kolor czerwony.

Czytaj więcej: Groty Mechowskie – najkrótsza trasa turystyczna Polski

• bory tucholskie
• diabelski kamień
• groty mechowskie
• kaszuby atrakcje
• kościerzyna
• kręgi na kaszubach
• labirynt władysławowo
• park etnograficzny we wdzydzach kiszewskich
• pomorskie atrakcje
• sanktuarium w sianowie
• szwajcaria kaszubska
• słowiński park narodowy
• wdzydze kiszewskie
• wdzydzki park krajobrazowy
• wiadukt w bytowie
• zamek w bytowie
• zamek w łapalicach
• łeba atrakcje

Gdzie jechać w lutym w Polsce? 6 pomysłów, a nawet ciut więcej

Gdzie jechać w styczniu w polsce zimowe wyjazdy są pełne uroku top 6 propozycji, świąteczny wyjazd – jaki kierunek wybrać, by przeżyć niezapomniane chwile, zostaw odpowiedź anuluj odpowiedź.

Zapisz moje nazwisko, adres e-mail i stronę internetową w tej przeglądarce na następny raz, gdy skomentuję.

NAJPOPULARNIEJSZE

Gwiazdki michelin: dołącza trójmiasto. gdzie w polsce zjesz jak król, zamek w stobnicy otwiera swoje podwoje. weźmiesz udział w „oblężeniu”, majówkowy czas – inspiracje na rodzinne wyprawy z dziećmi., luksusowe apartamenty w poznaniu w 2024 roku – oto propozycje warte twojej uwagi, kapuśniak – przepis na rozgrzewającą zupę, nasze topki, nasze kategorie.

• Ciekawostki 568

To, że Polska zachwyca, nikogo z nas nie dziwi. Potrzebujemy jednak dzielić się z Wami pięknymi zakątkami, ciekawymi atrakcjami i dobrymi pomysłami na poznawanie naszego kraju. Czy nasza praca ma dla Was duże znaczenie? Napisz do nas. Podziel się swoją opinią.

Napisz do nas: [email protected]

BĄDŹ Z NAMI

© Newspaper WordPress Theme by TagDiv

• Polityka Prywatności
• Polityka cookies

You are using an outdated browser. Please upgrade your browser .

• Moscow Tours

Our 20 Best Moscow Tours of 2022

Join us on an unforgettable tour to Moscow, the capital of Russia. Imagine visiting Red Square, St. Basil’s the Kremlin and more. Moscow is one of Europe’s most vibrant cities and one of Russia’s most historical. All of our tours to Moscow are fully customizable and can be adjusted to fit any budget. Our most popular tours are listed below. Please click on the tour details to learn more or contact us for more information about our Moscow tours using the form at the side of the page. You can also schedule a call with one of our Russian travel specialists to learn more.

Classic Moscow

This is our most popular Moscow tour that includes all the most prominent sights. You will become acquainted with ancient Russia in the Kremlin, admire Russian art in the Tretyakov Gallery, listen to street musicians as you stroll along the Old Arbat street, and learn about Soviet times on the Moscow Metro tour.

Accommodation

PRIVATE TOUR

A Week in Moscow

This tour is a perfect choice for those who wish to get to know Moscow in depth. One of the highlights of this package is the KGB history tour which gives an interesting perspective on the Cold War. You will also have time for exploring the city on your own or doing extra sightseeing.

Weekend in Moscow

This tour is a great way to get acquainted with the capital of Russia if you are short of time. You will see all the main attractions of the city, the most important of which is the Kremlin - the heart of Russia. The tour starts on Friday and can be combined with a business trip.

Group Tour Moscow Break by Intourist

Russia's capital has so much to offer, from the Kremlin and the Metro to the Old Arbat street and the Tretyakov Gallery. Besides these sites, you will also visit a fascinating country estate which today is quite off the beaten path, Gorky Estate, where the Soviet leader Lenin spent the last months of his life.

Kolomenskoye Tour with transport

The history of Kolomenskoye stretches back for centuries. In 1380, Dmitri Donskoi’s army passed through Kolomenskoye on their way to the Kulikovo battlefield, and it was...

Tours by car

Kremlin, Red Sq., Cathedrals & Armory Tour

The Kremlin is truly a fascinating structure, at the same time it is an ancient tower, the city’s former military fortification, a palace, an armory, the sovereign treasury...

Walking tours

Kremlin, Red Sq., Cathedrals, Armory, Diamond Fund Tour

Old Arbat walking tour

You will be told of the street’s interesting history and view the street’s artisan culture. You will also have the opportunity to view and purchase souvenirs from the...

Tour to Sergiev Posad with transport

Considered by some to be the Russian Vatican, Sergiev Posad is the temporary residence of the Patriarch of the Russian Orthodox Church. The Trinity St. Sergius Monastery (Lavra)...

Tour to Kuskovo with transport

The Kuskovo Estate often called the Moscow Versailles due to its perfectly preserved French park, is an example of an 18th century, luxurious Moscow summer residence. Its history...

Tour to Tsaritsyno with transport

The Tsaritsyno Estate is located in the southern part of Moscow. The estate was constructed for Catherine the Great by the Russian architects Bazhenov and Kazakov in a romantic...

Moscow Metro and Old Arbat Tour

The Moscow Metro is one of the largest and most grandly built metro systems in the world. It was meant to be a showcase of the Soviet Union’s achievements for both the Russians...

Vodka Museum Tour with transport (excursion and vodka tasting)

Vodka is an important component of Russian life, an element of national identity and everyday culture. We invite you to visit the Vodka Museum and feel the atmosphere of long-gone...

Mikhail Bulgakov Apartment Museum

This apartment museum located close to Patriarch Ponds became the prototype of the "bad apartment" described in the novel "The Master and Margarita." Currently the museum's...

Kremlin, Red Sq., Cathedrals & Diamond Fund Tour

The State Museum of Lev Tolstoy Tour

Take this opportunity to learn more about the Russian writer Lev Tolstoy. During the visit to the museum you will see part of a vast collection of exhibits connected to Tolstoy...

Novodevichy Convent Tour with transport

Tour of the Novodevichy Monastery. Founded in 1524 by Grand Prince VasiliIoanovich, the original convent was enclosed by fortified walls and contained 12 towers. The structure...

City Tour with Visit to St. Basils & Red Sq. with transport

Panoramic City Tour. This Moscow tour is a great start to your trip and the best way to get acquainted with many of the city’s major highlights. Our professional guide will...

City Tour of Moscow

Head to the heart of Moscow with a professional guide on a 4-hour private walk through the city center. See Tverskaya and Old Arbat streets, Theatre Square with the world-famous...

Moscow Metro walking tour

Kremlin, Red Square and Cathedrals Tour

KGB Tour with transport

This is a very interesting and insightful tour. You will visit places connected with Stalin’s terror - a time of great repression and fear. You will be shown monuments to...

Soviet and Post-Soviet Moscow Tour

The tour begins with a drive or walk down Tverskaya Street – a Soviet masterpiece. In the years of Soviet power, Tverskaya began to undergo a transformation: it was widened...

Tretyakov State Gallery Tour

This world-famous gallery contains masterpieces of Russian art beginning in the 10th century up until today. You will view exquisite Russian icons and paintings from the 18th and...

Jewish Heritage of Moscow Tour

This tour offers a detailed look into the history and present-day life of the Jewish community of Moscow. On the tour, you will visit sites connected with the cultural and religious...

Vodka Museum Tour with transport (excursion only)

Lena, our guide in Moscow was excellent. She was very knowledgable and could answer any question we had for her. We liked that she could pick up on our interests and take us places we might not have thought of to go. When we realized that one of the places we had chosen to see would probably not be that interesting to us, she was able to arrange entry to the Diamond Fund and the Armoury for us. Riding the Metro with Lena was a real adventure and a lot of fun. In Saint Petersburg we found Anna well versed in the history of the Tsars and in the Hermitage collection. Arkady in Veliky Novgorod was a very good guide and answered all of our questions with ease. Novgorod was perhaps a long way to go for a day trip, but we did enjoy it. Vasily was a great driver to have and kept us safe with good humour and skill. We enjoyed ourselves so much, my daughter says she is already planning to return. We would both have no hesistation to recommend ExpresstoRussia to anyone we know.

Just wanted to let you know that My grandson Bruno and I couldn´t have been more pleased with our week in Moscow (6/15 - 6/21). We were absolutely enchanted with the whole experience, including getting lost a couple of times in the Metro during our free time. Although both our guides (both Eleanas) were excellent, I would particularly commend the first one (she took us to the Tatiakov, the KGB tour, and to that beautiful cemetery where so many great Russian artists, authors, composers, musicians, militarists, and politicians are buried). Her knowledge is encyclopedic; and her understanding of today´s Russia as a product of its past was, for us, truly enlightening. I will be taking another tour in Russia, with my wife, within the next two or three years. I will be in touch with you when the time comes. Meanwhile, I will refer you to other potential visitors to Russia as I meet them.

Tours to Moscow

Our Moscow tours are land only meaning that you arrange your own air travel to Russia and our expert staff meets you at the airport and handles everything else from there. Our online Airline Ticket booking system offers some of the most competitive rates to Russia available on the web so if you need tickets, please visit our Russian air ticket center . Rest assured that you will be taken great care of on one of our Moscow tours. Express to Russia has a fully staffed office in Moscow that will help to make your visit fun, informative and unforgettable. Please remember that of all these tours are private and can be adjusted to your taste. You can add, replace or skip some sights; you can add more days to the package or cut the tour short. Our specialists will be glad to help you create the tour of your dreams!

Moscow, a City Like No Other

Moscow is Russia’s largest city with a population of between 12 and 13 million. It is also Europe’s largest city and when you visit Moscow, you can feel it. The layout and architecture of the city is eclectic, ranging from crooked, ancient streets and alleyways to wide, bustling boulevards, from medieval churches to Stalin skyscrapers and to modern, glass buildings towering over everything and of course in the center of it all is the Kremlin and the magnificent Red Square. Moscow is also home to a fantastic, efficient and very beautiful metro system – each station having its own special design. In fact, Express to Russia’s Moscow metro tours and excursions are some of our most popular attractions that we offer. On our Moscow tours, you will see this and more.

Moscow Tours centering on Russian History

Moscow has a long and interesting history and has been the capital of Russia in many of its different iterations – capital of the Grand Duchy of Moscow , the Russian Empire and of course the Soviet Union (who could ever forget the Soviet Union?). Moscow, was founded in the 12th century by Prince Yuri Dolgaruki (Yuri of the long arms – he really did have long arms!). From that time on, it was home to the Russian Tsars until Peter the Great moved the capital to St. Petersburg in 1703. The city has survived invasions and sieges from the Mongols, the Tartars, the Poles, Lithuanians and Napoleon but has always persevered. Our Moscow tours will enlighten you on this great history and give you insights into Muscovites and their unique culture. Our Moscow tours show you what the city is like today but also brings to life the past. Moscow never seems to sleep and is bursting with energy. A Moscow tour with Express to Russia is truly the best way of getting to know Russia’s largest and most vibrant city.

Frequently Asked Questions From Our Travelers

What is the best time to visit moscow.

Any time of year is fine depending on what you plan to do. Summertime is pleasantly warm, ideal for exploring the city and its vibrant atmosphere, but Moscow will be much busier and accommodation is more expensive. Winter can be quite cold but beautiful nonetheless, and this is unproblematic if you intend to spend most of your trip in museums and galleries. There are also various festivals and events organised throughout the year. For more information about the best time to visit, read our guide

How many days are enough in Moscow?

If you plan your itinerary strategically and aren’t averse to a packed schedule, you can cover Moscow’s main sights over a long weekend. Most popular attractions are in the city centre, and the Moscow Metro allows you to cover much ground in a small amount of time. Ensure that your accommodation is fairly central and book tickets in advance, so that you can make the most of your days. For an informative and well-organised day out, check out our Moscow day tours with options to suit all interests.

Do they speak English in Moscow?

As Russia’s capital city, tourists are well accommodated in Moscow. There should be English-speaking staff in restaurants, bars, hotels, shops and attractions in tourist hotspots, and there are also English-speaking tourist police. Transport services have English translations on their maps and English announcements via intercom; alternatively, order taxis from the Yandex Taxi app (Russian Uber), though it’s unlikely that your taxi driver will speak English. If you get stuck and cannot communicate, it’s fine to use Google Translate.

Is it safe to travel to Moscow?

It is no less safe to travel to Moscow than to any European city if you exercise common sense and look after your belongings. As with every city some regions can be more unsavoury than others, but no tourist attractions are located there. The traffic in Moscow is notorious, so exercise caution when crossing roads. Do not take unlicensed taxis; book in advance or take public transport, which is widespread and perfectly safe. If you encounter any problems, look for the special tourist police who can help you. For more information, read our guide about staying safe in Russia .

Our travel brands include

Express to Russia

Join us on Facebook

We invite you to become a fan of our company on Facebook and read Russian news and travel stories. To become a fan, click here .

Join our own Russian Travel, Culture and Literature Club on Facebook. The club was created to be a place for everyone with an interest in Russia to get to know each other and share experiences, stories, pictures and advice. To join our club, please follow this link .

We use cookies to improve your experience on our Website, and to facilitate providing you with services available through our Website. To opt out of non-essential cookies, please click here . By continuing to use our Website, you accept our use of cookies, the terms of our Privacy Policy and Terms of Service . I agree

ZNAJDŹ COŚ DLA SIEBIE:

• Od najbliższych terminów
• Od najniższych cen

Brak wyników

• Portugalia, Fatima
• Chorwacja i Medjugorje
• Camino de Santiago
• Lourdes, Paryż
• Wielka Brytania
• Meksyk i Guadalupe
• Hiszpania, Francja
• Indie, Cejlon
• RPA i Uganda
• Kostaryka i Panama
• Peru i Lima
• Wilno, Litwa
• Ziemia Święta
• RZE Rzeszów
• KTW Katowice
• WAW Warszawa-Chopin
• WRO Wrocław
• WMI Warszawa-Modlin
• HAM Hamburg
• FRA Frankfurt
• MUC Monachium
• AMS Amstedram
• BRU Bruksela-Zaventen
• CDG Paryż-CDG
• LHR Londyn-Heathrow
• CPH Kopenhaga
• STN Londyn-Stansted
• AMS Amsterdam
• BRU Bruksela
• FKB Karlsruhe Baden-Baden
• HHN Frankfurt-Hahn
• ORD Chicago
• YYZ Toronto
• LAX Los Angeles
• SFO San Francisco
• LTN Londyn-Luton
• ORY Paryż-Orly

Potwierdzone

Pielgrzymka do Włoch: Rzym i Toskania

od 3499 PLN zł / wyjazd: 2024-06-08 powrót: 2024-06-15

najniższa cena z ost. 30 dni: 3399 zł (16.04.2024)

Wylot z Warszawy-Chopin

2 terminy: październik 2024 lub luty 2025

Szkocja w lipcu

bezpośrednio z Poznania

Zapisz się i korzystaj z najlepszych ofert Misji!

Terminarz 2024

Ostatnie miejsca, misja poleca, pielgrzymki, wycieczki z misjągo, wypoczynek z misją, misja travel – naszą pasją są podróże.

Kochasz podróżować? My też! Wielka pasja do odkrywania świata spowodowała, że postanowiliśmy również pokazywać jego piękno, różnorodność i otwartość innym – tak właśnie narodziło się nasze biuro podróży. Od 2010 roku współdzielimy naszą pasję oraz podróżnicze doświadczenie jako Misja Travel. Tworzymy wyjazdy, w których miejsca, ludzie, kuchnia oraz przeżycia odgrywają najważniejszą rolę.

Zwykły wyjazd to dla Ciebie za mało? A może chcesz podróżować z ludźmi, którzy współdzielą z Tobą pasje? Pielgrzymka do Gruzji śladami chrześcijaństwa czy – klasycznie – pielgrzymka do Portugalii czy Włoch to propozycja dla wszystkich zainteresowanych wizytą w świętych miejscach. Oczywiście na naszych wyjazdach religijnych nie ograniczamy się do sanktuariów. Nasi uczestnicy mają okazję kosztować lokalnych produktów, odwiedzają winnice, zamki czy po prosu wędrują uliczkami większych i mniejszych miast na trasie.

Wyjazdy dla poszukujących przeżyć duchowych to również dalekie podróże. Chętnie zabierzemy Cię do egzotycznego Meksyku czy nieodległej Kostaryki. Wysłaliśmy kilkadziesiąt grup na Daleki Wschód – do Japonii, Korei czy na baśniowe Filipiny. Byliśmy też w Etiopii, zwiedzając wczesnochrześcijańskie świątynie czy na dalekiej Syberii w lokalnych wspólnotach.

Postaw na sprawdzone biuro!

Przez kilkanaście lat działalności Biura zaufały nam tysiące klientów, z którymi zwiedzaliśmy, wypoczywaliśmy i pielgrzymowaliśmy w niebanalnych zakątkach Europy i świata. Sprawdzamy i testujemy wszystkie elementy programów. Zanim zaproponujemy Tobie wyjazd w nowym kierunku, jedziemy tam sami, aby obejrzeć hotele czy miejsca, które potem Tobie pokażemy. Nad każdym elementem wycieczki czuwają nasi specjaliści, dbający o Wasze bezpieczeństwo, satysfakcję i komfort. Współpracujący z nami miejscowi przewodnicy oraz polscy piloci są nie tylko wyjątkowymi znawcami w swoich dziedzinach, ale również pasjonatami podróży Ich wieloletnie doświadczenie jest gwarancją przekazania Wam nie tylko wiedzy o odwiedzanych miejscach, ale też przekazania klimatu i ducha kraju. Główna siedziba Misja Travel mieści się w Poznaniu. Mamy również agentów sprzedających naszą ofertę w całej Polsce. Rezerwacji wyjazdów można dokonywać przede wszystkim za pośrednictwem naszej strony internetowej. Dołącz do grona naszych zadowolonych klientów!

Podróżuj z Misją

Zapisując się na newsletter wyrażam zgodę na otrzymywanie informacji marketingowych oraz handlowych od Administratora danych czyli Misja Travel Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu. Szczegółowe zasady przetwarzania danych znajdują się w Polityce Prywatności .

Travel Itinerary For One Week in Moscow: The Best of Moscow!

I just got back from one week in Moscow. And, as you might have already guessed, it was a mind-boggling experience. It was not my first trip to the Russian capital. But I hardly ever got enough time to explore this sprawling city. Visiting places for business rarely leaves enough time for sightseeing. I think that if you’ve got one week in Russia, you can also consider splitting your time between its largest cities (i.e. Saint Petersburg ) to get the most out of your trip. Seven days will let you see the majority of the main sights and go beyond just scratching the surface. In this post, I’m going to share with you my idea of the perfect travel itinerary for one week in Moscow.

Moscow is perhaps both the business and cultural hub of Russia. There is a lot more to see here than just the Kremlin and Saint Basil’s Cathedral. Centuries-old churches with onion-shaped domes dotted around the city are in stark contrast with newly completed impressive skyscrapers of Moscow City dominating the skyline. I spent a lot of time thinking about my Moscow itinerary before I left. And this city lived up to all of my expectations.

Travel Itinerary For One Week in Moscow

Day 1 – red square and the kremlin.

Metro Station: Okhotny Ryad on Red Line.

No trip to Moscow would be complete without seeing its main attraction. The Red Square is just a stone’s throw away from several metro stations. It is home to some of the most impressive architectural masterpieces in the city. The first thing you’ll probably notice after entering it and passing vendors selling weird fur hats is the fairytale-like looking Saint Basil’s Cathedral. It was built to commemorate one of the major victories of Ivan the Terrible. I once spent 20 minutes gazing at it, trying to find the perfect angle to snap it. It was easier said than done because of the hordes of locals and tourists.

As you continue strolling around Red Square, there’s no way you can miss Gum. It was widely known as the main department store during the Soviet Era. Now this large (yet historic) shopping mall is filled with expensive boutiques, pricey eateries, etc. During my trip to Moscow, I was on a tight budget. So I only took a retro-style stroll in Gum to get a rare glimpse of a place where Soviet leaders used to grocery shop and buy their stuff. In case you want some modern shopping experience, head to the Okhotny Ryad Shopping Center with stores like New Yorker, Zara, and Adidas.

Read Next: Things To Do on Socotra

To continue this Moscow itinerary, next you may want to go inside the Kremlin walls. This is the center of Russian political power and the president’s official residence. If you’re planning to pay Kremlin a visit do your best to visit Ivan the Great Bell Tower as well. Go there as early as possible to avoid crowds and get an incredible bird’s-eye view. There are a couple of museums that are available during designated visiting hours. Make sure to book your ticket online and avoid lines.

Day 2 – Cathedral of Christ the Saviour, the Tretyakov Gallery, and the Arbat Street

Metro Station: Kropotkinskaya on Red Line

As soon as you start creating a Moscow itinerary for your second day, you’ll discover that there are plenty of metro stations that are much closer to certain sites. Depending on your route, take a closer look at the metro map to pick the closest.

The white marble walls of Christ the Saviour Cathedral are awe-inspiring. As you approach this tallest Orthodox Christian church, you may notice the bronze sculptures, magnificent arches, and cupolas that were created to commemorate Russia’s victory against Napoleon.

How to Get a Decent Haircut in a Foreign Country

Unfortunately, the current Cathedral is a replica, since original was blown to bits in 1931 by the Soviet government. The new cathedral basically follows the original design, but they have added some new elements such as marble high reliefs.

Home to some precious collection of artworks, in Tretyakov Gallery you can find more than 150,000 of works spanning centuries of artistic endeavor. Originally a privately owned gallery, it now has become one of the largest museums in Russia. The Gallery is often considered essential to visit. But I have encountered a lot of locals who have never been there.

Famous for its souvenirs, musicians, and theaters, Arbat street is among the few in Moscow that were turned into pedestrian zones. Arbat street is usually very busy with tourists and locals alike. My local friend once called it the oldest street in Moscow dating back to 1493. It is a kilometer long walking street filled with fancy gift shops, small cozy restaurants, lots of cute cafes, and street artists. It is closed to any vehicular traffic, so you can easily stroll it with kids.

Day 3 – Moscow River Boat Ride, Poklonnaya Hill Victory Park, the Moscow City

Metro Station: Kievskaya and Park Pobedy on Dark Blue Line / Vystavochnaya on Light Blue Line

Voyaging along the Moscow River is definitely one of the best ways to catch a glimpse of the city and see the attractions from a bit different perspective. Depending on your Moscow itinerary, travel budget and the time of the year, there are various types of boats available. In the summer there is no shortage of boats, and you’ll be spoiled for choice.

Travel Itinerary for One Week in Beijing

If you find yourself in Moscow during the winter months, I’d recommend going with Radisson boat cruise. These are often more expensive (yet comfy). They offer refreshments like tea, coffee, hot chocolate, and, of course, alcoholic drinks. Prices may vary but mostly depend on your food and drink selection. Find their main pier near the opulent Ukraine hotel . The hotel is one of the “Seven Sisters”, so if you’re into the charm of Stalinist architecture don’t miss a chance to stay there.

The area near Poklonnaya Hill has the closest relation to the country’s recent past. The memorial complex was completed in the mid-1990s to commemorate the Victory and WW2 casualties. Also known as the Great Patriotic War Museum, activities here include indoor attractions while the grounds around host an open-air museum with old tanks and other vehicles used on the battlefield.

How I Planned My Trip to Vietnam

The hallmark of the memorial complex and the first thing you see as you exit metro is the statue of Nike mounted to its column. This is a very impressive Obelisk with a statue of Saint George slaying the dragon at its base.

Maybe not as impressive as Shanghai’s Oriental Pearl Tower , the skyscrapers of the Moscow City (otherwise known as Moscow International Business Center) are so drastically different from dull Soviet architecture. With 239 meters and 60 floors, the Empire Tower is the seventh highest building in the business district.

The observation deck occupies 56 floor from where you have some panoramic views of the city. I loved the view in the direction of Moscow State University and Luzhniki stadium as well to the other side with residential quarters. The entrance fee is pricey, but if you’re want to get a bird’s eye view, the skyscraper is one of the best places for doing just that.

Day 4 – VDNKh, Worker and Collective Farm Woman Monument, The Ostankino TV Tower

Metro Station: VDNKh on Orange Line

VDNKh is one of my favorite attractions in Moscow. The weird abbreviation actually stands for Russian vystavka dostizheniy narodnogo khozyaystva (Exhibition of Achievements of the National Economy). With more than 200 buildings and 30 pavilions on the grounds, VDNKh serves as an open-air museum. You can easily spend a full day here since the park occupies a very large area.

Places to Visit in Barcelona That Aren’t Beaches

First, there are pavilions that used to showcase different cultures the USSR was made of. Additionally, there is a number of shopping pavilions, as well as Moskvarium (an Oceanarium) that features a variety of marine species. VDNKh is a popular venue for events and fairs. There is always something going on, so I’d recommend checking their website if you want to see some particular exhibition.

A stone’s throw away from VDNKh there is a very distinctive 25-meters high monument. Originally built in 1937 for the world fair in Paris, the hulking figures of men and women holding a hammer and a sickle represent the Soviet idea of united workers and farmers. It doesn’t take much time to see the monument, but visiting it gives some idea of the Soviet Union’s grandiose aspirations.

I have a thing for tall buildings. So to continue my travel itinerary for one week in Moscow I decided to climb the fourth highest TV tower in the world. This iconic 540m tower is a fixture of the skyline. You can see it virtually from everywhere in Moscow, and this is where you can get the best panoramic views (yep, even better than Empire skyscraper).

Parts of the floor are made of tempered glass, so it can be quite scary to exit the elevator. But trust me, as you start observing buildings and cars below, you won’t want to leave. There is only a limited number of tickets per day, so you may want to book online. Insider tip: the first tour is cheaper, you can save up to $10 if go there early.

Day 5 – A Tour To Moscow Manor Houses

Metro Station: Kolomenskoye, Tsaritsyno on Dark Green Line / Kuskovo on Purple Line

I love visiting the manor houses and palaces in Moscow. These opulent buildings were generally built to house Russian aristocratic families and monarchs. Houses tend to be rather grand affairs with impressive architecture. And, depending on the whims of the owners, some form of a landscaped garden.

During the early part of the 20th century though, many of Russia’s aristocratic families (including the family of the last emperor) ended up being killed or moving abroad . Their manor houses were nationalized. Some time later (after the fall of the USSR) these were open to the public. It means that today a great many of Moscow’s finest manor houses and palaces are open for touring.

20 Travel Tips I’ve Learned From Travelling The World

There are 20 manor houses scattered throughout the city and more than 25 in the area around. But not all of them easily accessible and exploring them often takes a lot of time. I’d recommend focusing on three most popular estates in Moscow that are some 30-minute metro ride away from Kremlin.

Sandwiched between the Moscow River and the Andropov Avenue, Kolomenskoye is a UNESCO site that became a public park in the 1920’s. Once a former royal estate, now it is one of the most tranquil parks in the city with gorgeous views. The Ascension Church, The White Column, and the grounds are a truly grand place to visit.

You could easily spend a full day here, exploring a traditional Russian village (that is, in fact, a market), picnicking by the river, enjoying the Eastern Orthodox church architecture, hiking the grounds as well as and wandering the park and gardens with wildflower meadows, apple orchards, and birch and maple groves. The estate museum showcases Russian nature at its finest year-round.

12 Stunning National Parks and Regional Parks In France

If my travel itinerary for one week in Moscow was a family tree, Tsaritsyno Park would probably be the crazy uncle that no-one talks about. It’s a large park in the south of the city of mind-boggling proportions, unbelievable in so many ways, and yet most travelers have never heard of it.

The palace was supposed to be a summer home for Empress Catherine the Great. But since the construction didn’t meet with her approval the palace was abandoned. Since the early 1990’s the palace, the pond, and the grounds have been undergoing renovations. The entire complex is now looking brighter and more elaborately decorated than at possibly any other time during its history. Like most parks in Moscow, you can visit Tsaritsyno free of charge, but there is a small fee if you want to visit the palace.

How To Stop Procrastinating When Trip Planning

Last, but by no means least on my Moscow itinerary is Kuskovo Park . This is definitely an off-the-beaten-path place. While it is not easily accessible, you will be rewarded with a lack of crowds. This 18th-century summer country house of the Sheremetev family was one of the first summer country estates of the Russian nobility. And when you visit you’ll quickly realize why locals love this park.

Like many other estates, Kuskovo has just been renovated. So there are lovely French formal garden, a grotto, and the Dutch house to explore. Make sure to plan your itinerary well because the estate is some way from a metro station.

Day 6 – Explore the Golden Ring

Creating the Moscow itinerary may keep you busy for days with the seemingly endless amount of things to do. Visiting the so-called Golden Ring is like stepping back in time. Golden Ring is a “theme route” devised by promotion-minded journalist and writer Yuri Bychkov.

Having started in Moscow the route will take you through a number of historical cities. It now includes Suzdal, Vladimir, Kostroma, Yaroslavl and Sergiev Posad. All these awe-inspiring towns have their own smaller kremlins and feature dramatic churches with onion-shaped domes, tranquil residential areas, and other architectural landmarks.

Two Weeks In Thailand: The Perfect 14-Day Itinerary

I only visited two out of eight cities included on the route. It is a no-brainer that Sergiev Posad is the nearest and the easiest city to see on a day trip from Moscow. That being said, you can explore its main attractions in just one day. Located some 70 km north-east of the Russian capital, this tiny and overlooked town is home to Trinity Lavra of St. Sergius, UNESCO Site.

You Will Also Like: 3-Day London Itinerary

Sergiev Posad is often described as being at the heart of Russian spiritual life. So it is uncommon to see the crowds of Russian pilgrims showing a deep reverence for their religion. If you’re traveling independently and using public transport, you can reach Sergiev Posad by bus (departs from VDNKh) or by suburban commuter train from Yaroslavskaya Railway Station (Bahnhof). It takes about one and a half hours to reach the town.

Trinity Lavra of St. Sergius is a great place to get a glimpse of filling and warming Russian lunch, specifically at the “ Gostevaya Izba ” restaurant. Try the duck breast, hearty potato and vegetables, and the awesome Napoleon cake.

Day 7 – Gorky Park, Izmailovo Kremlin, Patriarch’s Ponds

Metro Station: Park Kultury or Oktyabrskaya on Circle Line / Partizanskaya on Dark Blue Line / Pushkinskaya on Dark Green Line

Gorky Park is in the heart of Moscow. It offers many different types of outdoor activities, such as dancing, cycling, skateboarding, walking, jogging, and anything else you can do in a park. Named after Maxim Gorky, this sprawling and lovely park is where locals go on a picnic, relax and enjoy free yoga classes. It’s a popular place to bike around, and there is a Muzeon Art Park not far from here. A dynamic location with a younger vibe. There is also a pier, so you can take a cruise along the river too.

How to Save Money While Traveling in Europe

The Kremlin in Izmailovo is by no means like the one you can find near the Red Square. Originally built for decorative purposes, it now features the Vernissage flea market and a number of frequent fairs, exhibitions, and conferences. Every weekend, there’s a giant flea market in Izmailovo, where dozens of stalls sell Soviet propaganda crap, Russian nesting dolls, vinyl records, jewelry and just about any object you can imagine. Go early in the morning if you want to beat the crowds.

All the Bulgakov’s fans should pay a visit to Patriarch’s Ponds (yup, that is plural). With a lovely small city park and the only one (!) pond in the middle, the location is where the opening scene of Bulgakov’s novel Master and Margarita was set. The novel is centered around a visit by Devil to the atheistic Soviet Union is considered by many critics to be one of the best novels of the 20th century. I spent great two hours strolling the nearby streets and having lunch in the hipster cafe.

Conclusion and Recommendations

To conclude, Moscow is a safe city to visit. I have never had a problem with getting around and most locals are really friendly once they know you’re a foreigner. Moscow has undergone some serious reconstruction over the last few years. So you can expect some places to be completely different. I hope my one week Moscow itinerary was helpful! If you have less time, say 4 days or 5 days, I would cut out day 6 and day 7. You could save the Golden Ring for a separate trip entirely as there’s lots to see!

What are your thoughts on this one week Moscow itinerary? Are you excited about your first time in the city? Let me know in the comments below!

JOIN MY FREE WEEKLY NEWSLETTER!

Email Address *

YOU WILL ALSO LIKE

10 Dishes You Must Try When Going To Moscow

15 Fantastic and Easy Day Trips Close to Moscow

When Is the Best Time To Visit Russia

24 comments.

Ann Snook-Moreau

Moscow looks so beautiful and historic! Thanks for including public transit information for those of us who don’t like to rent cars.

MindTheTravel

Yup, that is me 🙂 Rarely rent + stick to the metro = Full wallet!

Mariella Blago

Looks like you had loads of fun! Well done. Also great value post for travel lovers.

Thanks, Mariella!

I have always wanted to go to Russia, especially Moscow. These sights look absolutely beautiful to see and there is so much history there!

Agree! Moscow is a thousand-year-old city and there is definitely something for everyone.

Tara Pittman

Those are amazing buildings. Looks like a place that would be amazing to visit.

Adriana Lopez

Never been to Moscow or Russia but my family has. Many great spots and a lot of culture. Your itinerary sounds fantastic and covers a lot despite it is only a short period of time.

What was their favourite thing about Russia?

Gladys Parker

I know very little about Moscow or Russia for the\at matter. I do know I would have to see the Red Square and all of its exquisite architectural masterpieces. Also the CATHEDRAL OF CHRIST THE SAVIOUR. Thanks for shedding some light on visiting Moscow.

Thanks for swinging by! The Red Square is a great starting point, but there way too many places and things to discover aside from it!

Ruthy @ Percolate Kitchen

You are making me so jealous!! I’ve always wanted to see Russia.

Moscow is in my bucket list, I don’t know when I can visit there, your post is really useful. As a culture rich place we need to spend at least week.

DANA GUTKOWSKI

Looks like you had a great trip! Thanks for all the great info! I’ve never been in to Russia, but this post makes me wanna go now!

Wow this is amazing! Moscow is on my bucket list – such an amazing place to visit I can imagine! I can’t wait to go there one day!

The building on the second picture looks familiar. I keep seeing that on TV.

Reesa Lewandowski

What beautiful moments! I always wish I had the personality to travel more like this!

Perfect itinerary for spending a week in Moscow! So many places to visit and it looks like you had a wonderful time. I would love to climb that tower. The views I am sure must have been amazing!

I was lucky enough to see the skyline of Moscow from this TV Tower and it is definitely mind-blowing.

Chelsea Pearl

Moscow is definitely up there on my travel bucket list. So much history and iconic architecture!

Thumbs up! 🙂

Blair Villanueva

OMG I dream to visit Moscow someday! Hope the visa processing would be okay (and become more affordable) so I could pursue my dream trip!

Yup, visa processing is the major downside! Agree! Time and the money consuming process…

Save my name, email, and website in this browser for the next time I comment.

• Privacy Overview
• Strictly Necessary Cookies

My website uses cookies so that I can provide you with the best user experience possible. Cookie information is stored in your browser and performs functions such as recognising you when you return to my website and helping me to understand which sections of Mind The Travel you find most interesting and useful.

You can adjust all of your cookie settings by navigating the tabs on the left hand side.

Strictly Necessary Cookie should be enabled at all times so that I can save your preferences for cookie settings.

If you disable this cookie, I will not be able to save your preferences. This means that every time you visit my website you will need to enable or disable cookies again.

Piotrtravel

Biuro pielgrzymkowo - turystyczne.

Ziemia Święta

Strona główna

Witamy na stronie biura podróży piotr-travel.

SZANOWNI PAŃSTWO !

Biuro Pielgrzymkowo-Turystyczne PIOTR TRAVEL w Międzyrzecu Podlaskim ul. Brzeska 23

realizuje swoje stałe programy, a ku zadowoleniu klientów  corocznie oferujemy nowe, interesujące propozycje turystyczno – pielgrzymkowe.   

Rezerwacja wyjazdu  

Szczegóły programów z prawej strony w terminach, privacy overview.